Wat een goed idee

De auto van Lewis Hamilton, de kampioen

Formule 1-races zijn autoraces waarbij degene die als eerste vertrekt ook als eerste aankomt. Daar is niks aan te doen, want de auto's zijn te breed en de circuits te smal om te kunnen inhalen.
Daardoor is het erg saai om naar te kijken en mogelijk ook om te doen.
Dit weekeinde begint in Oostenrijk het nieuwe Formule 1-seizoen.
Ik had begrepen dat Lewis Hamilton de tekst End racing op z'n auto had laten zetten. 
Wat een goed idee, dacht ik. En ook zo begrijpelijk (vanwege de saaiheid).
Maar ik had het verkeerd begrepen. De kampioen heeft niet End racing op z'n auto laten zetten, maar End racism.

O, wat kon A. heerlijk zoenen

Omslag van het nieuwe album van Bob Dylan

In een praatprogramma op tv was die schrijver te zien die zo snel praat, kom.

Hij draagt een grote zwarte bril.
Hij doet aan tv-spelletjes mee.
Hij was bevriend was met Herman Brood.
Hij bewonderde Herman Brood.
Hij schreef een boek over Herman Brood.
Zijn vrouw is arts.
Een zoon van hem is ook vaak op tv (hij praat ook snel en hij heeft ook een boek geschreven).
Enfin, die schrijver zei in het praatprogramma dat het nieuwe album van Bob Dylan de belangrijkste artistieke gebeurtenis van de 20-ste en de 21-ste eeuw was.
Zulke muziek maakten wij vroeger ook in de kelder van onze middelbare school!
De kelderraampjes waren afgeplakt, zodat er geen daglicht bij kon komen.
Er zaten gekleurde peertjes in de schemerlampen, geel en rood. Dat gaf een zwoel effect.
Op de grond lagen matrassen en er waren meisjes om mee te zoenen. O, wat kon A. heerlijk zoenen!
Over het belang van zoenen later meer.
Hoe zou het toch komen dat sommigen zo ver boven hun stand geprezen worden?
Dit is een buitengewoon interessant vraagstuk en ik zal er daarom snel (binnen een weekje) op terugkomen.

U bent geen hond, meneer

Curzio Malaparte (1898-1957)

Steeds vaker hoor je de roep om empathie. Het lijkt wel alsof een uitgestorven vogel weer tot leven is gekomen.
"Empathie! Empathie!" roept hij vanaf een tak (van een boom).
En de ornithologen zijn verbaasd, want inderdaad was de vogel uitgestorven.
Empathie – inleving in het andere of de ander – is wezensvreemd aan de drie monotheïstische religies.
Zij kunnen het andere (of de ander) niet op waarde schatten. Zij hebben er geen zintuig voor. En zij hebben al zo weinig zintuigen.
In deel IV, hoofdstuk 7, van m'n wijsgerige hoofdwerk Het Niets, het Ene, het Vele en Alles¹ zal ik aandacht besteden aan het vraag- en waagstuk van de empathie, in samenhang met:
–  de natuur,
–  de metamorfose,
–  de muziek,
–  het pantheïsme,
–  het polytheïsme,
–  het monotheïsme,
–  de moraal en
–  het kapitalisme.
Later meer hierover. Nu eerst een sterk staaltje empathie door de Italiaans-Duitse schrijver Curzio Malaparte:
“Gisteravond, net aangekomen in dit logementje in het sparrenbos boven Crans, heb ik de honden uit de buurt geroepen. Ik ben het terras op gelopen en ben gaan blaffen. Vanmorgen kwam de politie van Crans naar me toe met het verzoek niet meer ’s nachts te blaffen.
‘U bent geen hond, meneer.’
‘Ik mag graag ’s nachts met de honden mee blaffen. Ik doe niks verkeerds.’
‘In Zwitserland doet men zulke dingen niet, meneer, dat is tegen de regels.’
‘Ik zal het niet meer doen. Maar ik blijf niet in Zwitserland. Ik ga terug naar Frankrijk. Daar mag je ’s nachts zoveel blaffen als je wilt.’
‘Dat trek ik niet in twijfel meneer, Frankrijk is een land van lichte zeden.’
‘Wie ’s nachts blaft hoeft nog geen lichte zeden te hebben.’
‘Het begint met blaffen meneer, en het eindigt met bijten. Zwitsers worden niet graag gebeten.’”² 

¹ Uitgeverij Opera Non Scripta, dd als de maan drij teuten heeft
² Dagboekaantekening uit het jaar 1948

Over gebeurtenissen en herinneringen

Rijkswapen

De gebeurtenissen marcheren voort zonder om te kijken, voorwaarts mars! De herinneringen treuzelen erachteraan, voortdurend afgeleid door van alles en nog wat (een vlindertje, een bloemetje, Karel de Vijfde).
Daarom moeten de herinneringen af en toe een schop of een por krijgen, om niet al te ver achterop te raken.

Over maatvoering en timing

Ingang van het Wertheimpark

Gisteren is hier in Amsterdam de bouw begonnen van een nieuw monument ter herinnering aan de holocaust (er is ook zo'n monument in het Wertheimpark). 
Ik heb de tekeningen eens bekeken. Het nieuwe monument is veel te groot voor de plek waar het komt te staan. Anders gezegd: de plek is veel te krap voor het monument.
Er is een geheim verband tussen de grootte van een land en de grootte van haar standbeelden en monumenten.
Dat verband kent de architect denk ik niet.
Hoeveel tijd moet er eigenlijk verstrijken tussen een gebeurtenis en de bouw van een monument ter herinnering aan die gebeurtenis? Is daar een maat voor? Kun je een monument te laat bouwen, of te vroeg? Ik denk dat hier onderscheid moet worden gemaakt tussen monumenten ter viering en monumenten ter betreuring van een gebeurtenis.
Om me tot de laatste categorie te beperken: het zou bijvoorbeeld niet goed zijn als er nu al een stedelijk monument in de stad Minneapolis verrees ter betreuring van de dood van George Floyd. Het zou te gehaast zijn, en haast is niet eerbiedig. Daarom lopen mannen altijd langzaam met de kist op hun schouders naar het graf, en niet op een holletje (een monument is in zekere zin een graf voor een gebeurtenis).

Waar de koning van het absurdisme de pasta carbonara haalt

Uit de film About Endlessness
van Roy Andersson

Gisteren stond in de krant  een interview met Roy Andersson, de koning van het absurdisme (zo stond het in de krant, en zo neem ik het hier maar even over, hoewel ik Roy Andersson niet ken).
Hij woont in Stockholm.
Hem werd gevraagd naar zijn favoriete maaltijd en hij antwoordde: "Pasta carbonara."¹
Bij hem in de buurt, in Stockholm, is een Italiaans restaurant dat Meno Male heet. Volgens hem betekent dit "Het Kon Erger".
Maar U. zegt dat het "Gelukkig Maar" betekent.
Ik denk dat U. gelijk heeft.
Enfin, daar haalt de koning van het absurdisme zijn pasta carbonara.

¹ Dat is ook het lievelingsgerecht van Z. (15)

De Ierse taal klinkt als iets dat ronddraait

Er zijn mensen die een paar keer per maand met Ryanair van Amsterdam naar het zonnige eiland Ibiza vliegen om daar koffie te drinken op een terrasje.
Dit belast het milieu en kost maar negen euro. 
Dat is veel te goedkoop, zeggen twee Nederlandse parlementariërs waarvan er een Paternotte heet van achteren. Hij en die andere willen het maar liefst vier keer zo duur maken, zodat het belasten van het milieu een luxe wordt.
Wanneer is het woord "milieu" eigenlijk in de plaats gekomen van mooie woorden zoals lucht, water, aarde, natuur, rivier, zee, bos, plant, dier, vis?
De topman van Ryanair, Michael O'Leary, wil het belasten van het milieu juist goedkoop houden. Hij was eergisteren op tv om Nederland uit te schelden voor Noord-Korea. 
Ik zou wel graag een hekel willen hebben aan Michael O'Leary, maar het is moeilijk voor me. 
Wat een mooie Ierse tongval heeft hij. 
De Ierse taal klinkt als iets dat ronddraait (een bromtol, een muziekdoos). 
Ook behoort de Ierse taal tot de natuur.

Petr Válek maakt muziek

Petr Válek geeft les in lawaai maken

Petr Válek maakt lawaai

Je moet het leven niet begrijpen

1.
Ik stond in de tabakswinkel. Ik was nog niet gestopt met roken.
De verkoopster stond op een hoge ladder, met haar rug naar me toe. Ze was iets aan het doen, ik kon niet goed zien wat.
"Goedemiddag," riep ze vanuit de hoogte.
"Goedemiddag," riep ik terug. "Een pakje Kent graag."
"Ah," zei ze, "jij bent het."
"Inderdaad," zei ik, "ik ben het."
Ze strekte zich om het pakje Kent te pakken. Ze kon er maar net bij met haar vingertoppen. Ze gooide het pakje naar me toe vanaf haar hoge positie op de ladder.
"Alsjeblieft," zei ze, "en betaal de volgende keer maar, ik kan nu niet naar beneden komen."

2.
Iemand vertelde me over de kunstenaar Bas Jan Ader. In 1975 voer hij in een klein bootje, de Guppie 13, vanaf Cape Cod aan de Amerikaanse Oostkust de Atlantische oceaan op. Hij was toen 33 jaar. Het bootje spoelde tien maanden later aan op de Ierse kust zonder Bas Jan Ader erin. Men sprak van een kunstwerk, zelfs van een groots kunstwerk.
Is de kunstenaar onderweg uit het bootje gevallen en verdronken? Was het zelfbeëindiging? Of is hij onderweg overgestapt op een zeewaardiger schip dat hem elders aan land bracht. In dat laatste geval zou je kunnen spreken van een kunstwerk.  

3.
De posts van deze blog zijn kleine steentjes van een mozaïek dat ik in de toekomst (in Italië) ga leggen.  

4.
Agape betekent: zelfopofferende liefde of liefdevolle overgave. In de christelijke agape vallen zelfopoffering en zelfverwerkelijking samen: de vraag naar de zin van het leven verdwijnt, en precies in die verdwijning ligt het antwoord. Dienstbaarheid dus als de hoogste vorm van vrijheid, ja, als de volmaakte vrijheid.¹

5.
's Morgens zijn m'n tenen langer dan 's avonds (in niet-spreekwoordelijke zin). 

6.
Steeds vaker wordt me de volgende vraag gesteld: "Waar gaat jouw wijsgerige hoofdwerk Het Niets, het Ene, het Vele en Alles eigenlijk over?" 

7.
Een van de vele plannen van Julius Caesar was een verkeersregeling voor Rome. In teruggevonden aantekeningen van hem staat te lezen: "Overdag geen zwaar vrachtvervoer in Rome, tenzij voor tempelbouw of herstelwerkzaamheden, of voor het verwijderen van sloopafval."²

8.
De woorden die je zegt komen op twee manieren terug in je eigen oor: buitenlangs en binnendoor. Spreken is een soort vliegwiel (je kunt beter zwijgen). 

9.
Rainer Maria Rilke in 1898: "Du mußt das Leben nicht verstehen."

¹ Uit: P. Bekkers, Psychopathologie van het monotheïsme, uitgeverij Opera Non Scripta, d.d. toen de regenwurmen blaften
² Uit: Mary Beard, SPQR, een geschiedenis van het Romeinse Rijk, Athenaeum-Polak & Van Gennep, 2018

Het hoofd moet worden aangepast

In deze grote doos op Parliament Square in Londen zit een standbeeld van Winston Churchill.
Het zit in de doos om het te beveiligen tegen tegen onlusten in London.
Het standbeeld werd gemaakt door de beeldhouwer Ivor Robert-Jones. Hij kreeg de opdracht om het te maken in 1971.
Op een dag  kwam de  standbeeldcommissie op bezoek in zijn atelier om het beeld-in-wording te inspecteren. De commissie rapporteerde: "Het hoofd moet worden aangepast. Het lijkt op Mussolini."
Het beeld staat op een door Churchill eigenhandig aangewezen plek. Het is zes meter hoog en toont Winston Churchill in een militaire overjas, leunend op de wandelstok waarmee hij de plek had aangewezen. 
Tijdens protesten in het jaar 2000 werd er een strook groen gras bovenop het standbeeldhoofd gelegd, waardoor het leek of Churchill een punkkapsel had.
Er wordt gezegd dat koningin Elizabeth in de lach schoot toen ze Churchill zo zag.
In deze doos bevindt zich de geschiedenis.

De wind van een voorbijsuizende vuist

Gisteren was ik voor een kleine ingreep in het ziekenhuis, zoals op de foto hiernaast te zien is.
Naast me op de kamer lag een oude bokser, een grappenmaker.
Hij zei: "Ik was zo sterk, als ik je een soejang gaf en ik miste, had je altijd nog een longontsteking door de wind."
De wind die werd veroorzaakt door zijn voorbijsuizende vuist, bedoelde hij. 
Door het grote raam van onze kamer zagen we een betoverende gouden zonsondergang en we aten bami met kipsaté en kroepoek.

Mooi paradoxaal uitgedrukt, Paolo

Logo van Giordano's uitgeverij Einaudi

P., die aan de overkant van het water woont, gaf me een geschrift van Paolo Giordano over de coronacrisis, getiteld In tijden van besmetting. Paolo Giordano schrijft: "Door de epidemie zijn we weer nauw verweven met anderen en moeten we weer rekening houden met hun aanwezigheid: in tijden van besmetting en afstand worden we weer één organisme, één gemeenschap." 
Mooi paradoxaal uitgedrukt, Paolo!

Marcus Tullius Cicero was geen raket

Niet Cicero

Ik ben begonnen in SPQR* van Mary Beard, de geschiedenis van het Romeinse Rijk waarover ik al eerder schreef. 
Ik zou er pas morgen in beginnen, maar ik kon niet langer wachten. Ik heb de eerste honderd pagina's gelezen en Mary gaat zeer scherp te werk met Ockhams scheermes.
Maar ze hanteert zoals vrijwel iedereen de christelijke jaartelling, en dat noemen wij historici een anachronisme. Om een voorbeeld te geven: Marcus Tullius Cicero wordt in haar boek geboren in het jaar 106 en hij sterft in het jaar 43.
Zo telden de Romeinen natuurlijk niet. Zo – omgekeerd – tel je bij de start van een race of bij de lancering van een raket. En Marcus Tullius Cicero was geen raket.
Je denkt toch niet dat de Romeinen aftelden naar de geboorte van Jezus? Bovendien, hoe konden de Romeinen weten dat er in de toekomst een Jezus geboren zou worden? En als ze het al wisten, denk je dan dat ze hun jaartelling hadden aangepast?
In werkelijkheid begon de Romeinse jaartelling bij de stichting van de stad Rome (Ab Urbe Condita, afgekort AUC). Dat was hun begin. Vanaf dat jaar gerekend leefde Marcus Tullius Cicero niet van 106 tot 43 maar van 647 tot 710 en dat klinkt toch veel normaler.
Het is jammer dat Europa, toen het na ongeveer duizend zeer donkere jaren (Dark Ages) haar oorsprong herontdekte, niet meteen weer de Romeinse (of Griekse) jaartelling invoerde.
Het kan altijd nog. Het wordt ook tijd, trouwens. Door de christelijke jaartelling lijkt het net of de Europese geschiedenis pas 753 jaar na de stichting van Rome (en nog veel langer na de stichting van Athene) begon. Dat kan toch niet langer zo, lijkt me. Dat is geschiedvervalsing.

* SPQR is de afkorting van Senatus Populusque Romanus (de senaat en het volk van Rome). 

Het prachtige oker leek wel wit

De zon op het dekbed

Laatst had M. (47) heerlijk voedsel bereid, maar ze diende het te heet op, waardoor we het niet goed proefden. Pas toen het was afgekoeld konden we het goed proeven (het was inderdaad heerlijk). 
Misschien, dacht ik, is er voor elke smaak een ideale temperatuur.
En iets dergelijks geldt misschien voor kleuren. Vanmorgen viel er door de gordijnen van de slaapkamer een felle streep zonlicht op het bed en het prachtige oker van het dekbed leek wel wit! Misschien, dacht ik, heeft te veel licht hetzelfde effect op een kleur als een te hoge temperatuur op voedsel en is er voor elke kleur een ideale hoeveelheid licht. Ach wat, natuurlijk is dat zo.

Het grasexperiment is mislukt

De letter K van m'n sjabloon

Het grasexperiment is mislukt.
Dit was het experiment: ik had uit een reusachtig stuk plastic het woord lekker geknipt in hoofdletters.
Ik legde het aldus ontstane reusachtige sjabloon elke avond op een van droogheid geel en stoffig geworden grasveld hier in de buurt en goot met de gieter veel water op de plaatsen waar de letters uit het plastic waren gesneden, zodat daar een woord van gras – het woord lekker – ging groeien. 
Ik had aan A. gevraagd welk woord hem geschikt leek voor mijn experiment en hij verplaatste zich in het gras. Hij vroeg zich af wat het gras zou zeggen als het dagelijks al dat heerlijke water van mij kreeg. Het gras, dacht hij, zou zeggen: "Lekker." 
Dit was ik met hem eens. Aan het eind van elke kurkdroge dag gaf ik de grasletters water. M. (47) hielp me bij het precies op de goeie plek leggen van het sjabloon.
En het gras, dat woord ging worden, groeide. Het gras werd lang en groen en sappig. Maar in de nacht van dag 4 op dag 5 begon het te regenen, waardoor het omringende gras ook lang en groen en sappig werd. En nu regent het nog steeds en is er van mijn woord van gras niets meer te zien. 
Bij een volgende droogteperiode ga ik het opnieuw proberen.

Grasexperiment dag 8, zondag 7 juni 11.15 uur

Grasexperiment dag 7, zaterdag 6 juni 14.00 uur

Grasexperiment dag 5, donderdag 4 juni 14.30 uur

Droegen de Grieken en Romeinen ook al sokken?

SPQR op een munt

1.
Op 23 mei schreef ik over nieuwe sokken. Ik schreef dat ik niet eerder zulke mooie sokken had gedragen.
“En mijn sokken dan?” vroeg U., met wie ik wekelijks tennis.
Ze heeft gelijk. Ze heeft een keer eigenhandig een paar wollen sokken voor me gebreid. Dat waren inderdaad hele mooie sokken en ze prikten niet. Ik was ze helemaal vergeten, waarvoor excuus.
Droegen de Grieken en de Romeinen ook al sokken? 

2.
U. is behalve een tennisster ook een classica (ze heeft Latijn en Grieks gestudeerd). Ze gaf me een interessant artikel over Catullus. Ik ga het vanavond lezen. Het is geschreven door iemand die een woordenboek van ontuchtige taal heeft samengesteld.
Ik heb U. gevraagd of ze de vijf strooien Godsbewijzen van Thomas van Aquino wilde lezen en dat heeft ze gedaan. Ze las de tekst niet in het Nederlands maar in het Latijn.
Ze noemde het middeleeuwse Latijn van Thomas “kinderlijk en aandoenlijk” en ze zei dat het Latijn eigenlijk ongeschikt is voor filosofie en theologie .
“Daar klaagden Lucretius en Cicero al over. De Romeinen waren geen denkers, maar doeners en makers. Een beetje zoals de Amerikanen." 

4.
Het is niet vreemd dat het Latijn ongeschikt is voor monotheïstische theologie. De Romeinen waren polytheïsten net als de Grieken. Misschien had het christendom beter kunnen kiezen voor het Hebreeuws of het Arabisch om zich in uit te drukken (om in te denken en te schrijven). Dat zijn immers de talen die het monotheïsme (het absolutisme) baarden. Dat zijn de talen, de klanken, de geluiden van het Ene en Enige. Grieks en Latijn zijn de talen van het Vele, van de vele goden en de vele stemmen.

4.
Op aanraden van U. heb ik het boek SPQR van Mary Beard besteld, de beroemde Britse classica. Het is een geschiedenis van Rome. Het bestrijkt 1000 jaar, en dat in 500 pagina’s. De Daily Mail schreef over het boek: "Als Mary Beard de Romeinen toen had bijgestaan, hadden ze hun rijk nu nog gehad." Morgen komt het met de post en dinsdag begin ik met lezen.
Iemand zei tegen me: “Wat schrijf je veel.”
Inderdaad, er blijft bijna geen tijd meer over voor iets leuks. Maar hierover een andere keer.

Grasexperiment dag 4, woendag 3 juni 13.15 uur

Zo lichtvoetig als iets dat weinig weegt

Takken van een niet omgevallen eik

Op het bospad liep een vader met z'n dochtertje. De vader had een mooie volle zwarte baard.
Het was werkelijk een prachtbaard.
Het meisje droeg een bloemetjesjurk en dribbelde energiek naast haar vader mee, zo lichtvoetig als iets dat weinig weegt en zo verstrooid als een jong dier.
De vader liep langzaam zodat het meisje hem goed kon bijbenen.
Ze waren aan het kletsen. Vooral het kleintje was aan het kletsen. Wat een kletskous.
Een eind verderop, precies op hun pad, lag een reusachtige omgevallen boom, een eik vermoed ik. De eik lag daar behoorlijk pontificaal midden op het pad.
De vader liep mopperend om het obstakel heen, waarbij hij z'n dikke buik inhield. Maar het kleintje klom erin, hoger en hoger, of hoe zeg je dat bij een omgevallen boom.

Grasexperiment dag 3, dinsdag 2 juni 12.45 uur

Grasexperiment dag 2, maandag 1 juni 12.15 uur

Grasexperiment dag 1, zondag 31 mei 12.15 uur

Hij had een normaal postuur en droeg een blauwe trui

Zonsopkomst boven het IJ

Twee vrouwen liepen naar de Verbindingsdam om naar de zonsopkomst boven het IJ te kijken. 
Een man met een normaal postuur liep ook naar de Verbindingsdam. 
Hij droeg een blauwe trui en rende er vandoor in onbekende richting. 
De andere vrouw bleef ongedeerd.