Marcus Tullius Cicero was geen raket

Niet Cicero

Ik ben begonnen in het boek SPQR, de geschiedenis van het Romeinse Rijk door Mary Beard waar ik al eerder over schreef.¹
Ik zou er pas morgen in beginnen, maar ik kon niet langer wachten.
Ik heb de eerste honderd pagina's gelezen en Mary gaat zeer scherp te werk met Ockhams scheermes.
Maar ze hanteert zoals vrijwel iedereen de christelijke jaartelling, en dat noemen wij historici een anachronisme.
Om een voorbeeld te geven: Marcus Tullius Cicero wordt in haar boek geboren in het jaar 106 en hij sterft in het jaar 43.
Zo telden de Romeinen natuurlijk niet. Zo – omgekeerd – tel je bij de start van een race of bij de lancering van een raket. En Marcus Tullius Cicero was geen raket.
Je denkt toch niet dat de Romeinen aftelden naar de geboorte van Jezus?
Ze wisten niet dat er in de toekomst een Jezus geboren zou worden.
En als ze het al wisten, denk je dan dat ze hun jaartelling eraan hadden aangepast?
In werkelijkheid begon de Romeinse jaartelling bij de stichting van de stad Rome (Ab Urbe Condita, afgekort AUC).
Dat was hun begin.
Vanaf dat jaar gerekend leefde Marcus Tullius Cicero niet van 106 tot 43 maar van 647 tot 710 en dat klinkt toch veel normaler.
Het is jammer dat Europa, toen het na ongeveer duizend zeer donkere jaren (Dark Ages) haar oorsprong herontdekte, niet meteen weer de Romeinse (of Griekse) jaartelling invoerde.
Het kan altijd nog.
Het wordt ook tijd, trouwens.
Door de christelijke jaartelling lijkt het net of de Europese geschiedenis pas 753 jaar na de stichting van Rome (en nog veel langer na de stichting van Athene) begon.
Dat kan toch niet langer zo, lijkt me.
Dat is geschiedvervalsing.

¹ SPQR is de afkorting van Senatus Populusque Romanus (de senaat en het volk van Rome). 

Het smalle steegje van het heden

Ruelle du Présent

Je hebt de uitgestrektheid van het verleden en de uitgestrektheid van de toekomst. Het gaat om maar liefst miljarden jaren!
En daartussenin het hele smalle steegje van het heden. 
Iedereen heeft zijn eigen definitie van het heden, maar meer dan zo'n honderd jaar duurt het voor niemand. Dat stelt niks voor, geef toe. We zijn zo klein behuisd in het heden dat we er helemaal prikkelbaar door worden (oorlog etc.). Oef, wat is het benauwd en bedompt. Wat een smal steegje. Je kunt er je benen niet eens strekken. Als er eentje niest, is meteen iedereen verkouden.
Ik stel voor om alle voorbije, huidige en komende tijd voortaan het heden te noemen. Laten we wat ruimer gaan wonen. Niet zo bescheiden.
Jawel – een breder opgezet nu. En ook het hier mag wel wat breder opgezet worden. Ook daarin zijn we goedbeschouwd te klein behuisd (vandaar al dat reizen – naar dáár). Hierover een andere keer.

Als men ons zou kunnen opensnijden

"'Als men ons zou kunnen opensnijden zou ons hele leven er misschien uitzien als een ring, niet meer dan iets rondom niets.'
Clarisse had haar trouwring afgedaan en keek nu door het gat naar een verlicht wand.
'Ik bedoel, in het midden hiervan zit niets, en toch ziet hij er precies zo uit alsof dat midden het enige is waar het op aankomt.'"

¹ Uit: Robert Musil, De man zonder eigenschappen, deel II (1933), hoofdstuk 84: Bewering dat ook het gewone leven van utopische aard is (vertaling Ingeborg Lesener).

Over wind en tijd

Het digitale is niet kapot te krijgen

Ik moest heel vroeg opstaan.
Ik mocht me niet verslapen.
Voor de zekerheid kocht ik een digitale wekker in een Chinese winkel.
Ik stelde de wekker in op 06.35 uur.
Ik zette hem op een stoel in de gang, zodat ik hem niet kon uitzetten vanuit het bed.

Toen het alarm op het ingestelde tijdstip afging, sprong ik zoals ik me had voorgenomen met een nietsontziende sprong uit bed.
Ik bracht de wekker tot zwijgen door op Alarm off te drukken.
Ik dacht er verder niet meer aan.
Maar de volgende ochtend wekte de wekker me opnieuw om 06.35 uur!
Ik smeet hem direct het raam uit, zoals ik eerder met mijn Blackberry gedaan had.
De daaropvolgende ochtend werd ik opnieuw gewekt door die wekker!
Of was het m’n verbeelding?
Nee, ik hoorde hem en het was 06.35 uur. Het geluid kwam van buiten, van de straat, uit de goot waarin de wekker na de val terecht was gekomen.
Ik kleedde me vlug aan.
Ik ging de straat op.
Ik gooide wat er over was van de wekker (een trosje lampjes, knopjes, draadjes en weerstandjes) in de ondergrondse vuilnisbak.
En pas toen die een paar dagen later geleegd was, toen hoorde ik de wekker niet meer.
Zo is de aard van al het digitale. Het is niet kapot te krijgen. Het weet van geen ophouden.    

Maar ze was er niet

Tempus fugit (AI)

Gisteren speelde M. (17) nog een smurf in het afscheidstoneelstuk van de lagere school en vandaag doet ze eindexamen op de middelbare school.
Gelukkig neemt ze na het eindexamen een jaar vrij van de snel gaande tijd.
Ik wilde haar fotograferen, studerend op haar kamer, maar ze was er niet.

Voor het begin en na het einde van de wereld

De megafoon van tijd en ruimte

Het christendom heeft voor het begin van de wereld het niets geplaatst en na het einde van de wereld de eeuwigheid.
Zo kon de autoriteit van de ene en enige god worden gevestigd.
Ik kom later nog op deze tovenaarsmetafysica terug.
Waar het nu om gaat is dat de wereld (het leven) zowel ruimtelijk als tijdelijk kelkvormig, trompetvormig of megafoonvormig werd gemaakt door het christendom.
Aan het begin (het mondstuk) het kleine niets of bijna-niets, aan het einde (dat geen einde is) de brede, oneindig uitkragende beker van de eeuwigheid.
Deze morfologie van een begin-uit-het-niets en een verdere eindeloosheid was, toen die een paar millennia geleden door het christendom werd opgehoest, absoluut nieuw in de wereldgeschiedenis en subliminaal ontzaglijk invloedrijk (vormdwang).
Zo is bijvoorbeeld het nu vigerende beeld van het universum christendomvormig: een begin uit het niets, waarna een oneindig uitkragende voortgang: de megafoon van de ene en enige.

En al die tijd is er nog geen wekker afgegaan

Mijn eerste wekker

Ik heb nooit een wekker gehad.
Wekkers zijn helemaal niet nodig.
Ik ben nu op de helft van Peter Frankopans meester-werk De Zijderoutes. Tweeduizend jaar zijn inmiddels verstreken.
De ene na de andere Gouden Eeuw trekt voorbij, telkens ergens anders: in Perzië, in Sogdië, in het Mongoolse Rijk, op het Arabisch schiereiland, in Midden-Afrika, in Noord-Italië, in het Ottomaanse Rijk, in Spanje, in Portugal, in Nederland (de wereldgeschiedenis is een reizende gouden eeuw).
En al die tijd is er nog geen wekker afgegaan (wekkers bestonden nog niet). Millennia lang draaide de wereldeconomie prima zonder wekkers.
Een paar weken geleden kwamen er twee long vehicles onder begeleiding van politiewagens met zwaailichten onze eilanden op rijden, elk met een kolossale heimachine op de oplegger.
Iedere ochtend op 07.30 uur begint het heien.
Grond trilt, huis beeft.
Mijn eerste wekker.

Elke sigaret verkondigt de grootsheid van de magie en de ellende van de geschiedenis

Hond als Napoleon Bonaparte (Napoleon
Bonaparte als hond)

J. is gestopt met roken (niet voor het eerst).
J. vanmiddag, in een email:

"De ontwenningsver-schijnselen worden voor mijn gevoel altijd erg overdreven. Je moet je instellen op een andere tijdsbeleving. De tijd wordt niet meer opgedeeld in korte stukjes roken en langere stukjes niet-roken. De dag wordt een aquarel waarin de momenten met elkaar vervloeien. Dat is het moeilijkste – je kunt de tijd geen halt meer toeroepen."

In deze fraaie regels staat klip en klaar verwoord wat een sigaret is: een magisch instrument dat het – paradoxaal genoeg – mogelijk maakt te ontsnappen aan de tijd, aan de dood.

Elke sigaret verkondigt de grootsheid van de magie en de ellende van de geschiedenis.

Eeuwige Bouillon dankt J. voor zijn Faustiaanse bijdrage aan de immer uitdijende, zuiver casuïstische psychologie op basis van de menselijke perceptie van tijd.

J. wat later, in een sms: "De zon is mooi vandaag, ondanks dat 'ie niet rookt." 

Uit de serie Bijdrage aan een psychologie op basis van onze perceptie van tijd
Uit de serie De tijd
Uit de serie Over roken

Heb je dat toen gemerkt?

Straatje in Napels

Ik was met de trein naar Napels gegaan. In de hal van station Napoli Centrale stond een meisje van zestien jaar. Ik herkende haar onmiddellijk. Het was Marion. Toen ze bij mij in de klas zat, op het gymnasium, erg lang geleden, was ik – in stilte – verliefd op haar.

"Marion!" riep ik.

Ik kon gewoon niet geloven dat ze nog steeds zo jong was, terwijl ik ondertussen al meer dan veertig jaar ouder was geworden.

"Ik ben het, P.," zei ik, "uit Z., herinner je je niet?"

"O ja, nu zie ik het. Je was zo verliefd op me."

"Heb je dat toen gemerkt?" vroeg ik.

"Ik merkte dat je iets verborg, en ik wist dat het verliefdheid was. Meisjes weten zulke dingen."

Ze gaf me een arm, we liepen het station uit en staken het Piazza Garibaldi over. Mijn hart bonsde.

"Marion," vroeg ik, "waarom ben je nog altijd zestien? Waarom ben je niet ouder geworden, net als ik?"

"Heb je tijd?" vroeg ze.

"Een zee van tijd," zei ik.  

Uit: mijn droom van vannacht

De kunst van het navelstaren is in het verdomhoekje terecht gekomen

Ilya Prigogine

In verband met mijn psychologie op basis van onze perceptie van tijd ga ik het boek Orde uit Chaos¹ van Ilya Prigogine aanschaffen.

Het boek verscheen in 1980.
Ik was toen 22 jaar.
Ik hoop dat ik het nog ergens nieuw kan krijgen.
Ik vind het niet prettig boeken te lezen die eerder al door anderen gelezen zijn.
Ik tref er soms vieze dingetjes in aan.
Daardoor kom ik zelden in een bibliotheek of een antiquariaat.
Mijn psychologie op basis van onze perceptie van tijd is deels gegrondvest op de beoefening van de in het verdomhoekje terecht gekomen kunst van het navelstaren (ὀμφᾰλόσκέψῐς – spreek uit: omfaloskepsis).

¹ Oorspronkelijke titel: La Nouvelle Alliance

Uit de serie Bijdrage aan een psychologie op basis van onze perceptie van tijd
Uit de serie De tijd

Onze klokken moeten voortaan linksom draaien

Simon Bolivar, de bevrijder en naamgever van
Bolivia

De minister van Buitenlandse Zaken van Bolivia zei: 

"Waarom draaien de klokken in dit land allemaal rechtsom?"

De president zei: 
"Ik weet het niet. Nooit een seconde bij stilgestaan."

De minister van Buitenlandse Zaken zei: 
"Het is een erfenis van de Spaanse overheerser. Onze klokken moeten voortaan linksom draaien om onze onafhankelijkheid te tonen."

En zo komt het dat de klok op het Boliviaanse Paleis van de Wetgeving in de regeringshoofdstad La Paz sinds mei 2014 linksom draait.

Over nietsdoen

Leeuw op het kinetisch nulpunt ("Le Roi")

Nietsdoen is erop gericht om jezelf niet te verspillen (te verkwanselen).
Om je hele wezen bijeen te houden.
Om niet uit elkaar te vallen.
Om controle te houden over al je onderdelen.
De tijd gaat sneller als je iets doet, dat weet iedereen. Je morst tijd, knoeit tijd.
Is het al weer zo laat?
Je moet nietsdoen niet verwarren met met lui-zijn of uitgeput-zijn. De uitgeputten zijn vaak juist de actiefsten.
Nietsdoeners zijn de krachtigsten, de vitaalsten! Ze behouden kracht en vorm op een kinetisch nulpunt.
Maar wat zit ik hier toch telkens willekeurig welke gedachte te noteren die in mijn hoofd opkomt?
O ja, de stadsklok waarover ik eerder schreef is gelukkig weer terug.

Uit de serie Bijdrage aan een psychologie op basis van onze perceptie van tijd
Uit de serie De tijd

Over de tijd

Roadrunner (Geococcyx)

M. (14): "Mijn snelste levensjaar was van mijn vijfde tot mijn zesde."

Het vlieden der uren houdt nimmer op

Het astronomische uurwerk van de kathedraal
van Lyon

Iemand die ik ken zegt altijd: "Ik ben er alweer veel te lang mee bezig".

Het maakt niet uit waar hij mee bezig is en of hij er een jaar, een maand, een week, een dag, een uur of vijf minuten mee bezig is, hij zegt: "Ik ben er alweer veel te lang mee bezig."

Bij alles wat hij doet heeft hij het zekere gevoel dat hij zijn tijd aan het verspillen is.

Waar komt het idee tijdverspilling vandaan?

Volgens mijn hypothese vind je deze soort onrust vooral in de hoek van de idealisten (degenen die een ideaal hebben). In die hoek vind je behalve de ongeduldigen ook de melancholici en de cynici. Chateaubriand schrijft: "Het vlieden der uren houdt nimmer op."

Uit de serie Bijdrage aan een psychologie op basis van onze perceptie van tijd
Uit de serie De tijd

Ik kom er steeds niet aan toe

Ik loop achter op schema.
Ik moet nog de hieronder opgesomde onderwerpen bespreken, maar ik kom er steeds niet aan toe.
Het is niet prettig om achter te lopen op schema.
Je hebt het gevoel dat alles wat je doet te laat is, ja vergeefs. 
Je zou de kunst moeten verstaan immer de boeggolf van het heden te zijn (want dat ben je). 
Een van de onderwerpen die ik nog moet bespreken is het onderwerp haast.
Maar enfin, in alle rust en berusting volgt hier de lijst van nog te behandelen onderwerpen:

1)    Pulp als meesterwerk. Over marketing.

2)    Een slecht gevoel voor humor brengt je elke dag nieuwe
       vijanden.

3)    De smoes van de moeder van S.

4)    "Aerdenhout, Lamborghini, leven op stand."

5)    Door de regen fietsen.

6)    Over de platanen op de Van Eesterenlaan.

7)    "Voetballers zijn schrijvers."

8)    Architectentaal.     

9)    Dode door blikseminslag in selfiestick.

10)  Albert Heijn en Jumbo.

11)  Op vakantie zonder ouders.

12)  Een milde vorm van totale krankzinnigheid.

13)  Wie is toch Kim Kardashian?

14)  "Mijn snelste levensjaar was van m'n vijfde tot m'n zesde."

15)  Harira en de ramadan.
16)  Over namen van schepen (Harmonie, Jowi, River Kwai).

17)  Tijdreizen (over stillevens).

18)  Zijn planten intelligent? Over mijn klimop.
19)  Lately I've forgotten who I am

20)  Ontmoeting met Putzi Hanfstaengl op het Centraal Station van
       Florence.

21)  Paspoortcontrole in de trein: "Ah, du lachst gern."
22)  "Mijn haat stierf met hun overgave."

23)  Operation Unthinkable: Winston Churchill en de Wehrmacht.

24)  Over bijvoeglijke naamwoorden.

25)  Haast.
26)  De profetie als noodkreet (over tijdsdruk).

Uit de serie Bijdrage aan een psychologie op basis van onze perceptie van tijd
Uit de serie De tijd

You are here, so am I

"Single" van I Only have eyes for you

Soms overkomt me het gevoel dat de hele menselijke geschiedenis tot het heden behoort (een uitgebreid heden).
You are here, so am I.¹
De psychologische implicaties van deze begripsverruiming, met name op het terrein van de religieuze en morele "melancholie" moet ik nog onderzoeken.²

 

 

¹ Dit is een zinnetje uit het lied I only have eyes for you dat werd geschreven door Harry Warren (muziek) en Al Dubin (tekst). Ze schreven het in het jaar 1934. Er leefden toen twee miljard mensen op aarde.
² Ik ben bezig met het formuleren van een nog nooit eerder vertoonde, zuiver op oppervlakkig onderzoek en navelstaren gebaseerde psychologie op grond van onze perceptie van tijd. Zie hier enkele eerdere bijdrages. Het is de bedoeling dat deze studie m'n magnum opus wordt maar het is evengoed mogelijk dat het straks zal behoren tot m'n opera non scripta.

Uit de serie Bijdrage aan een psychologie op basis van onze perceptie van tijd
Uit de serie De tijd\

Waar ooit een stadsklok was

Amsterdamse stadsklok

Soms gaat een stadsklok kapot. Dan moet hij worden gerepareerd. Of er moet een nieuwe komen. Je zou denken: dat is niet moeilijk, het kan in één of twee dagen gepiept zijn. Maar zo is het niet. Het valt me op dat kapotte stadsklokken altijd lang in reparatie zijn, tot wel een half jaar of een jaar. Sommige klokken komen zelfs nooit meer terug. Waar ooit een stadsklok was, is dan opeens een leegte (lucht, wolken). Ik ben van plan hierover een brief te schrijven aan het hoofd van de afdeling stadsklokken van de gemeente Amsterdam. Niet om te klagen, maar om hem uit te nodigen eens van gedachten te wisselen over de uiteenlopende opvattingen over tijd en duur van burgers en overheid. Het hoofd klokken moet daar toch meer van weten, lijkt me.

Wat voor dag is het?

Knorretje en Poeh / tekening E.H. Shepard

"Wat voor dag is het?" vroeg Poeh.
"Het is vandaag," piepte Knorretje.
"Mijn favoriete dag," zei Poeh.




 

 

Uit: A.A. Milne's Winnie the Pooh

Op een dag laat het hoofd los

Sommige onthoofdingen worden niet door mensenhand voltrokken maar door de tijd.
Op een dag laat het hoofd los.
Het valt op de grond.