2022

Nieuwjaarsgroet met Michail Gorbatsjovs hoed

Anger is more useful than despair

Arnold Schwarzenegger (The Terminator)

Hier zijn de twee manieren waarop  The Terminator ergens binnen komt:
1 – Hij loopt dwars door de deur.
2 – Hij loopt dwars door de muur.
Ik ben blij dat ik niet zo'n kennis heb.
En hier is een uitspraak van The Terminator die waar is en daardoor lachwekkend (alles wat waar is, is lachwekkend): "Anger is more useful than despair."

Ik ben ook een beetje joods

Knie, gebogen

Iemand zei tegen me:
"Ik ben voor een zestiende deel joods."
Toen zei ik:
"Ik ben ook een beetje joods."
Waarop zij zei:
"O ja?"
Waarop ik zei:
"Ik heb een joodse knie en m'n voeten zijn joods, dus onderaan ben ik symmetrisch-joods."
Waarop zij zei:
"Oooh, symmetrisch."

De ouderdom is zeer concreet

De jeugd is volkomen abstract.
Naarmate je ouder wordt materialiseer je.
Je wordt je lichaam doordat het gebreken begint te vertonen.
De ouderdom is zeer concreet.
Ouder worden is toenemende materialisatie.
De maximale materialisatie (volledige materiewording) bereik je wanneer je sterft.

Zijn oogleden waren zo zwaar

Hij reed in de auto op de snelweg.
Zijn oogleden waren zo zwaar.
Het was alsof er zware gewichten aan zijn oogleden hingen.
Zijn ogen vielen dicht.
Hij droomde.

Over Big Tech, democratie en vrijheid

Het vrijheidsbeeld

Wanneer zal Big Tech de Amerikaanse democratie op een zijspoor zetten en de leiding overnemen?

Soms schenk ik haar een kopje thee in

M. en ik zijn nu twee weken getrouwd.
Wij zijn getrouwd op de dag van onze zilveren ongetrouwdheid.
Hiernaast zie je M.'s trouwring en mijn trouwring.
Soms schenk ik M. een kopje thee in.

Ik besloot te wachten

Samuel Pepys (1633-1703)

1.
Hij kwam altijd te laat aan en ging altijd te vroeg weer weg. Hij meed begin en einde, begroeting en afscheid.

2.
Eén keer zwaaien (ten afscheid) was niet genoeg. Hij zwaaide altijd nog een tweede keer. En op een lange rechte weg zwaaide hij zelfs nog een derde keer.

3.
Je staat versteld hoeveel mooie woorden er zijn. Dit zei Joseph Brodski (volgens J.).

4.
Als reporter was hij een mythologische figuur van het vrije westen. Hij droeg altijd een schoudertas met daarin een microfoon en een recorder. Het waren de enige twee elektrische apparaten die hem niet de stuipen op het lijf joegen.

5.
Vragen die hij zich stelde:
Hoe moet je binnen komen in een met mensen gevulde ruimte?
Hoe zwaai je naar iemand die je leuk vindt?
Wat betekent het als een aantrekkelijke vrouw bij het weggaan naar je zwaait?

6.
Door te praten stampte hij – als een vogel – de wurmen uit de grond.

7.
Na een treinreis van bijna vierentwintig uur vielen we uitgeput in slaap op het strand van het Italiaanse kustplaatsje Viareggio. Het was zomer, het was heet, de zon brandde aan de hemel. Maar denk je dat we in zee gingen? 

8.
Over een tijdje zal alles anders zijn. Toch zullen zij door de geleidelijke overgangen en door hun enorme talent voor zelfbedrog het gevoel hebben dat er niks is veranderd. Zij zullen zeggen dat het altijd zo geweest is en altijd zo zal blijven. 

9.
Toen ik zeventien of achttien was las ik Ecce homo van professor Nietzsche. Ik had het boek niet zelf gekocht, ik had het gekregen. De toon was zo helder! Zoiets had ik nog nooit gelezen. Kon taal, leven, ook zo vrolijk, zo gevaarlijk, zo energiek zijn? Wat een slaperigheid en herfstige mistigheid en nattigheid was me tot dan toe voorgeschoteld zeg. Ik knipperde met mijn ogen tegen het felle daglicht.

10.
Aanvankelijk wilde ik alles worden. Toen dat onhaalbaar bleek besloot ik om niets te worden. Toen ook dat onhaalbaar bleek besloot ik te wachten. 

11.
Ik moet alle dagboeken van Samuel Pepys nog lezen!

12.
Ik ben twee jaar beroemd geweest, namelijk van 1996 tot 1998. Maar ik zei er niets over, geen woord, tegen niemand. Ik zweeg erover als het graf. 

13.
Een geheim van iemand kunnen bewaren, willen bewaren, is iets zeer hoffelijks.

14.
In Italië heb ik aan de zee gevraagd of ze me wilde adopteren. Vele jaren later, in Spanje, heb ik de zee een huwelijksaanzoek gedaan. Het betrof de azuren zee van de Costa Brava, glinsterend tussen de rotsen als een sieraad.
Toen we daar zaten, aan het strand onder onze parasol, in het hete zand, begon het plotseling heel hard te regenen uit één enkele donkergrijze wolk die over dreef in de heldere blauwe lucht. Naast de wolk brandde de zon. En iedereen op het strand begon te lachen.

15.
Lissabon is een wereld van trappen en trappetjes. Als je helemaal beneden bent, onderaan de trappen (onderaan de stad), sta je in zee.

16.
Midden in de nacht (in het holst van de nacht) werd er aangebeld. Ik deed open door aan het touw te trekken. Iemand riep van beneden dat ik een schuld had. Wilde ik nu meteen beginnen met afbetalen, of wilde ik het nog een jaar uitstellen?
"Liever uitstellen!" riep ik.
Maar toen zij weer weg was dacht ik: waarom zou ik eigenlijk betalen? En waarvoor? Ik raadpleegde m'n geheugen. Ik wist niks van een schuld.
Ik rende alle trappen af naar beneden, maar de mysterieuze midder-nachtelijke bezoekster was al weg, de straat uit. Zij zou ongetwijfeld over een jaar terugkeren.

17.
Moet je zien:

                                                                          Courtesy PdW

Ik weet het antwoord niet

Vanmiddag kwam ik een jochie tegen dat ik ken hier uit de buurt.
Hij had net leren fietsen.
Ik zwaaide naar hem en hij zwaaide terug.
Maar hij kon niet tegelijkertijd fietsen en zwaaien!
Hij begon zo te slingeren!
Gauw deed hij zijn hand terug aan het stuur.
Straks zal hij kunnen fietsen met één hand aan het stuur.
Later zal hij kunnen fietsen met losse handen.
Waarom willen wij zo graag fietsen met losse handen?
Ik weet het antwoord niet.
Het is beslist een belangwekkend vraagstuk.

Wat een mooie epigrammen schreef Martialis

Jonathan Kruispunt / Franzen

Eindelijk heb ik de verzamelde epigrammen van Martialis.¹
Ik kon ze vandaag ophalen bij boekhandel Athenaeum op het Spui.
Wat een mooie epigrammen schreef hij. Hij schreef er precies 1574.
Hier zomaar drie zinnetjes die ik las bij het openslaan van het boek:
– "Je hebt het achterwerk van een magere eend."
– "Geruchten vertellen dat jij, Chione, nog nooit geneukt bent."
– "Je bent arm voor je vrienden, maar niet voor je maîtresse, Lupus. Alleen je pik beklaagt zich niet over jou."
Toen ik met Martialis onder m'n arm naar buiten liep, zag ik in de etalage die roman Franzen liggen, van Jonathan Kruispunt.

¹ Martialis leefde van AUC 793 tot 857 (AUC is een afkorting van Ab Urbe Condita, wat betekent: vanaf de stichting van de stad Rome). Het komt overeen met 40-104 na het begin van de christelijke jaartelling. Martialis' grote voorbeeld was Catullus.

Over klimaat, geloof en water

In de geschiedschrijving van het monotheïsme¹ komt zelden de kwestie van het klimaat (de hitte) ter sprake.
Een mens is een organisme dat voor het grootste deel uit water bestaat.
Water en levende wezens die grotendeels uit water bestaan gedragen zich anders bij 50° Celcius dan bij 25° Celcius.
Ik heb bij islam, jodendom en christendom vaak de indruk gehad van oververhitting, uitdroging, shock.
We moeten regenwolken sturen naar de woestijnen waar het fanatisme van het Ene en Enige¹ is ontstaan (en nog ontstaat).
Koelte is de natuurlijke vijand van elke vorm van fanatisme. Hier het gedicht Water van Philip Larkin, alsjeblieft:

Als ik erbij geroepen werd
om een religie op te zetten
zou ik daar water voor gebruiken.

Om bij de kerk te komen
zou men door water moeten waden
naar droge, nieuwe kleren.

Mijn liturgie zou beelden
van onderdompeling bevatten,
een woest en vroom doordrenken,

en ik zou in het oosten
een glaasje water heffen
waar licht uit alle hoeken
zou samenkomen, eindeloos.²

¹ Uit het nietsontziende transcendentale monopolisme dat we "monotheïsme" noemen komt het nietsontziende economisch monopolisme dat we "kapitalisme" noemen mentaal gezien rechtstreeks voort. Of misschien is het nauwkeuriger om te zeggen dat het monotheïsme en het kapitalisme uit een en dezelfde bron zijn voortgekomen.
² Uit: Maatstaf, jaargang 30 (1982) / J. Eijkelboom / Vier vertalingen naar Philip Larkin

Ik wist niet dat ze Eve Babitz heette

Paskamerfoto van Eve Babitz

Eve Babitz stierf op 17 december 2021. Dat is 5 dagen geleden.
Ze werd geboren op 13 mei 1943.
In 1963 schaakte ze met Marcel Duchamp in Pasadena.
Ze werd wel vergeleken met iemand die Edie Sedgwick heette.
Eve Babitz en Edie Sedgwick.
Edie Sedgwick en Eve Babitz.

Was het lampje wel echt uit?

Koelkastlampje

Het lampje van de koelkast ging aan als hij de deur open deed.
Als hij de deur dicht deed ging het lampje uit.
Maar was het lampje wel echt uit als de deur dicht was?
Dit is wat hij zich afvroeg.
Om te kunnen vaststellen of het lampje echt uit was moest hij de deur open doen.
Maar dan ging het lampje aan!

Hoe was zo veel plezier mogelijk?

Ze hadden daar thuis zo ongelofelijk veel plezier.
Hij had zoiets nog nooit meegemaakt.
Het huis was altijd vol mensen, zelfs als de familie er helemaal niet was.
Bij hem thuis was alles ongemak. Bezoek kwam rechtop, zat rechtop en vertrok rechtop. Geen lachje fladderde uit het gezelschap omhoog.
Maar hier – hoe was zo veel plezier mogelijk?
Het leek een andere wereld, vrijer, lichter, blijmoediger dan de wereld die hij tot nu toe had gekend (de wereld waar hij vandaan kwam).
Als het laat werd kon hij blijven logeren, er was altijd wel een bed over of er werd snel een bed voor hem opgemaakt.
En dan kroop hij erin, vurig hopend dat een van de zussen die nacht bij hem onder de dekens zou kruipen.

Hij liet alles vallen

Hij hoorde de zwarte bakelieten telefoon rinkelen.
Hij liet alles vallen waar hij mee bezig was.
Hij rende z'n slaapkamer uit en stormde de trap af met twee, drie treden tegelijk, half struikelend, bijna vallend.
Hij hield zich met beide handen vast aan de leuningen.
Het leek of er een lawine naar beneden kwam of een locomotief.
"Met W.!"

Wat wil je bewaren?

Koolzaad

1.
Het maakte niks uit dat we elkaar nooit meer zagen.
Het ging erom dat hij bestond.

2.
Op straat meende ik hem soms even te zien of te horen. Na zijn dood leefde hij voort in mijn ooghoeken.

3.
De korenvelden, de maïsvelden, de gele koolzaadvelden met daarin de dorpjes, de kerktorens, de schaduwrijke bomen en daarboven de blauwe luchten met de kraaien, de geuren, het zoemen van de insecten.

4.
Van ver is de eerbied groter.¹

5.
Ooit waren de Portugezen de heersers van de wereld. Nu zijn zij de slaapwandelaars van de wereld. De fado klinkt als een verlangen naar wakker-zijn of een herinnering aan wakker-zijn.

6.
Waarom huppelen alleen meisjes?

7.
"Als de mensheid vergaat, wat wil je dan bewaren als aandenken?"
"Het huppelen."²

8.
Er zat spanning  op onze levens. Als je ons aanraakte kreeg je een elektrische schok.

¹ "Major e longinquo reverentia" – Publius Cornelius Tacitus (AUC 809-873)³ / Annales 1, 47 / Geciteerd in Asterix en de Helvetiërs.
² Meer over huppelen: The biomechanics of skipping gaits: a third locomotion paradigm? / Door Alberto E. Minetti / Department of Physiology, IstitutoTecnologie Biomediche Avanzate, 1998
³ AUC is een afkorting van Ab Urbe Condita, wat betekent: vanaf de stichting van de stad Rome. AUC 809-873 komt overeen met 56-120 na het begin van de christelijke jaartelling.

Ik was veranderd

Franz Kafka door Robert Crumb

Ik zei iets en iemand keek me aan alsof ik ongedierte was.
Ik herkende de internetblik (de onverzoenlijke blik).
Ik moest denken aan de eerste zin uit het boek Die Verwandlung van de schrijver Franz Kafka:
"Als Gregor Samsa eines Morgens aus unruhigen Träumen erwachte, fand er sich in seinem Bett zu einem ungeheueren Ungeziefer verwandelt."

Over geheimen

Er zijn mensen die geen geheim kunnen bewaren (noch dat van een ander noch dat van zichzelf).
Zij kunnen het geheim niet in hun binnenste verdragen.
Zij denken dat het geheim zal verdwijnen door het te vertellen.
Maar dat is helemaal niet zo.
O nee, het blijft bestaan. Het vermenigvuldigt zich alleen.

Ik ben gras

Federico García Lorca

1.
Een man is aan het werk op het dak van een zeer hoog gebouw. Hij verliest zijn evenwicht en hij valt naar beneden, in de diepte.
Hij valt te pletter op de straatstenen.
In deze gebeurtenis heerst een volmaakte voorspelbaarheid.
Er is, vanaf het moment dat die man zijn evenwicht verliest, niets anders meer mogelijk dan dat hij te pletter valt.
Het aantal mogelijkheden vanaf het ontstaan – het uitbreken – van de onevenwichtigheid is teruggebracht tot één.
Hier heerst geen chaos, dat lijkt me duidelijk. Hier heerst orde.

2.
Hoe talrijk en krachtig mijn tegenslagen ook zijn, ik richt me altijd weer op, zoals gras zich altijd weer opricht als er een koe op gelegen heeft.
Ik ben gras.

3.
Zij dacht dat hij van goede komaf was en hij sprak het niet tegen. Hij werd van goede komaf doordat zij dat dacht.

4.
Ik ben nog nooit in mijn geboortestad Wenen geweest.

5.
Mijn grootmoeder was een zigeunerin.¹
Groen van vlees en groen van haren
zweefde ze boven het water
aan een kleine pegel maanlicht..
En als een pleintje zo innig
pakte de nacht om haar samen.²

¹ Het woord "zigeunerin" wordt tegenwoordig door sommigen als beledigend ervaren.
² Uit een Nederlandse vertaling van Federico García Lorca's meesterwerk Romancero Gitano ("Niet lezen met een kritisch oog maar met een ontvankelijk hart").

Het arbeidsethos had hem te pakken

1.
Zijn dagen, zijn weken en zijn maanden stroomden vol met werk. Het arbeidsethos had hem te pakken. Ook de weekeinden stroomden vol met werk. Als ik hem toevallig op straat tegenkwam had hij maar tien minuten de tijd in plaats van de hele dag, zoals voorheen, en hij keek voortdurend op zijn horloge. Vaak had hij helemaal geen tijd, behalve om te zwaaien.

2.
Hij was een veel betere gast dan gastheer.

3.
Hij had een blauwige of groenige tatoeage op zijn arm. Het waren drie puntjes. Ik vroeg hem hoe die drie puntjes daar terecht waren gekomen. Hij zei dat hij ze zelf met een gesteriliseerde naald in zijn huid had geprikt toen hij veertien jaar was en er daarna Parker Quink permanent blue-black in had gedruppeld en gewreven.

4.
Ik woonde in een klein huis dat tegelijk een groot huis was. Het had een oppervlakte van veertig vierkante meter, maar omdat het halletje (H), de badkamer (B), de slaapkamer (S), het terras (T), de woonkamer (W) en de keuken (K) allemaal twee deuren hadden kon ik er eindeloos rondjes in lopen. 

5.
Tenslotte kregen we ruzie en we werden vijanden. Maar we spraken regelmatig af in de stad, buiten de ruzie en de vijandschap om, alsof we diplomaten waren van onszelf. Dan dronken we en kletsten we.