Over intuïtie en inspiratie

Hond met stok, Wenen 1925

"Het oplossen van een intellectueel probleem voltrekt zich niet heel anders dan als wanneer een hond die een stok in zijn bek heeft door een smalle deur wil; hij draait zijn kop dan net zo lang naar links en naar rechts tot de stok erdoorheen schiet, en wij doen het precies zo, alleen met dit verschil dat wij het niet helemaal op goed geluk proberen, maar uit ervaring al ongeveer weten hoe je het moet aanpakken. En al heeft een knappe kop natuurlijk ook veel meer handigheid en ervaring in die draaibewegingen dan een domme, het erdoor schieten komt toch ook voor hem als een verrassing, ineens is het er, en men kan heel duidelijk een licht gevoel van verbluftheid bij zichzelf waarnemen dat de gedachten zichzelf hebben gemaakt in plaats van op hun geestelijke vader te wachten. Dit gevoel van verbluftheid noemen veel mensen heden ten dage intuïtie, nadat het vroeger ook wel inspiratie werd genoemd, en zij geloven daar iets bovenpersoonlijks in te moeten zien; maar het is alleen maar iets onpersoonlijks, namelijk de affiniteit en het bij elkaar horen van de zaken zelf die in een brein samenkomen."

Uit: Robert Musil, De man zonder eigenschappen deel 1 (1930), hoofdstuk 17: Een hoofdstuk dat een ieder die geen al te hoge dunk heeft van het denken kan overslaan, p. 144-145 (vertaling Ingeborg Lesener)