Edward Norton Lorenz hield een lezing

Jezebelvlinder

Het vlindereffect is een beroemde metafoor uit de chaostheorie. Er zijn allerlei varianten, maar er is één historisch juiste metafoor en die luidt als volgt:

"Does the flap of a butterfly's wings in Brazil set off a tornado in Texas?"

Veroorzaakt de vleugelslag van een vlinder in Brazilië een tornado in Texas?

Dit was de titel van een lezing die de Amerikaanse wiskundige en meteoroloog Edward Norton Lorenz hield voor een gezelschap van financiers van wetenschappelijk onderzoek.

Plaats van de lezing: de Wilmington Room van het Sheraton Park Hotel in Boston Massachussettes.

Datum: 19 december 1972.

Tijdstip: 10.00 in de ochtend.

Het eerste wat opvalt is dat de beroemde metafoor een vraag is, geen vaststelling, en dat de vraag onbeantwoord blijft.

Lorenz begint de lezing zo:
"Om te voorkomen dat ik lichtzinnig overkom door zelfs maar de titelvraag te stellen, laat staan te suggereren dat er een bevestigend antwoord op zou kunnen zijn, wil ik proberen een en ander in het juiste perspectief te plaatsen door twee stellingen aan te bieden. Stelling één: als een enkele vleugelslag van een vlinder een belangrijke rol kan spelen bij het opwekken van een tornado, kunnen alle voorgaande en volgende vleugelslagen dat ook, net als de vleugelslagen van miljoenen andere vlinders, om nog maar te zwijgen van de activiteiten van ontelbare krachtigere wezens, waaronder onze eigen soort. Stelling twee: als de vleugelslag van een vlinder een rol kan spelen bij het opwekken van een tornado, kan hij net zo goed helpen bij het voorkomen van een tornado."
Veroorzaakt een lezing, gehouden op 19 december 1972 in de Wilmington Room van het Sheraton Park Hotel in Boston Massachussettes, 's ochtends om 10.00 uur, veel misverstanden in de wereld? 

Meer over de ongelukkige combinatie van vlinders en metaforen hier