We zijn nu eenmaal van anderen afhankelijk

Baltasar Gracián (1601-1658)

Oráculo manual y arte de prudencia van Baltasar Gracián is een charmant boek.
Het werd door Theo Kars vertaald als Handorakel en kunst van de voorzichtigheid.
In het boek staan driehonderd voorschriften voor de omgang met mensen. "Dit is nuttig," schrijft Baltasar Gracián, "omdat wij nu eenmaal van anderen afhankelijk zijn. Er bestaan onaangename mensen met wie en zonder wie men niet kan leven. Het is daarom wijs aan hen te wennen, als aan wanstaltigheid, zodat u niet steeds met afschuw wordt vervuld."
Baltasar Gracián is amoreel, cynisch en opportunistisch. Maar niet van nature, zoals Niccolò Machiavelli. Hij is door schade en schande wijs geworden, en je voelt aan al zijn formuleringen dat hij dit eigenlijk betreurt.
We moeten onszelf beschermen tegen de kwade bedoelingen en de domheid van anderen. Maar we zijn het aan onszelf verplicht om dit op een zo elegant mogelijke manier te doen: "Niet doorgaan voor een berekenend mens, ook al kan men zonder berekening niet leven. Men kan beter voor voorzichtig dan listig worden aangezien."