Nooit was een schaduw

De Platanenlaan (Unter den Platanen) ontbladerd

Hier is het begin van de opera Serse (Xerxes) uit 1738 van Georg Friedrich Händel:
"Tedere en mooie bladeren van mijn geliefde plataan, laat het lot u toelachen. Nooit was een schaduw van een boom dierbaarder en mooier en zoeter. Mogen donder, bliksem en stormen nooit uw dierbare vrede verstoren, en mag u door waaiende winden niet ontheiligd worden."¹
Precies dat is hier op de eilanden in de herfst gebeurd.
De Platanenlaan hier op de eilanden is helemaal ontbladerd.²
Geen blad hangt er meer aan de bomen.

¹ Uit: de aria Umbra mai fu (Nooit was een schaduw) uit de ouverture van de opera Serse (Xerxes) uit 1738 van Georg Friedrich Händel, hier te horen in een melodramatische uitvoering door de zanger Enrico Caruso uit Napels.
² Ook wel Unter den Platanen genoemd, naar Berlijns bekendste laan Unter den Linden.

Wie bent u eigenlijk?

Een man die ik niet ken en ik groeten elkaar altijd op straat in het voorbijgaan.
Dit gebeurt ongeveer twee keer per maand.
De onbekende en ik groeten elkaar al twintig jaar.
Andere onbekenden die ik tegenkom op straat groet ik niet.
(Wordt vervolgd)

Hebben we alles?

Scherf

1.
Het gaat niet goed met onze supermarkt.
De puntpaprika's zijn niet leverbaar.
De ansjovis is beperkt leverbaar.
De limabonen zijn uit de handel.
Op de statiegeldmachine is een A4-tje geplakt waarop geschreven staat: "Machine kapot. Neem uw rommel weer mee s.v.p."

2.
Hitte en droogte werken radicalisering in de hand.
Dit heeft het The Hague Centre for Strategic Studies ontdekt.
Dit wist Eeuwige Bouillon al.
Door hitte en droogte is ook homo sapiens millennia geleden geradicaliseerd (het monotheïsme is de radicalisering van homo sapiens).

3.
We stonden op een nieuwe weg die nog niet af was.
"Deze weg heeft grootse plannen," zei M, in de verte kijkend.

4.
De stad Athene was in de oudheid een stadstaat.
De inwoners moesten periodiek de namen opschrijven van mannen die te machtig waren geworden.
Ze moesten de naam op een scherf schrijven.
Degene wiens naam het vaakst op een scherf was geschreven moest een paar jaar buiten de stad wonen.¹

5.
"Hebben we alles?"
"Bijna. Alleen nog bloemen en stenen."

6.
De Nederlandse regering schreeuwt moord en brand over een voetbalrel met vijf lichtgewonden, maar zwijgt over een genocide met honderdduizenden doden en verminkten. Dit is niet gemakkelijk te verteren.

7.
"Hoe heet jouw hond?"
"Hij heet Noodle."
"Maar hij is geen noodle."
"Nee."

9.
Lang leve mevrouw van Vroonhoven!²

11. (Over iemand)
M. zat achterin de auto.
Haar vader zat voorin.
Hij zat te zuchten.
"Kan iemand ophouden met zuchten," zei M.³

10.
In 2021 kreeg M. het boek De ontdekking van de wereld van Clarice Lispector.
Nu is het bijna vier jaar later en op elke bladzijde van het boek heeft M. een ezelsoor gevouwen (op elke bladzijde staat iets wat haar bevalt).
Op bladzijde 56/57 staat bijvoorbeeld: "Sorry dat ik zoveel fouten typ. Dat komt ten eerste doordat mijn rechterhand verbrand is. En ten tweede weet ik niet waarom."

11. (Over klimaat en oorlog)
De tweede wereldoorlog begon op een vrijdag.
Het was een zonnige en warme dag voor de tijd van het jaar.
Het was onbewolkt en er waaide een lichte wind. 

¹ Dit heette een schervengericht (έξω-οστρακισμός).
² Dit is het begin van de serie Mevrouw van Vroonhoven, die zeer onregelmatig zal verschijnen op deze blog.
³ Scène uit de televisieserie Chateau Meiland

Over Trump en christenen (over vorm en inhoud)

Zonsverduistering (Donald Trump)

Hoe is het mogelijk dat christenen op Trump stemmen?
Dit vroeg iemand.¹
Dit is een interessante vraag.
Waarschijnlijk is het een morfologische kwestie.²
De christenen hebben op de vorm gestemd.
Zoals alle autocraten en dictators heeft Trump precies de vorm van de christelijke god.
Hij duldt geen tegenspraak.
Hij duldt geen andere goden.
Hij is wraakzuchtig.
Etcetera.
Deze vormovereenkomst is voor christenen waarschijnlijk hypnotiserend (en ook voor anderen die zo'n soort god eren (of eerden)).
Het maakt niet uit wat Trump zegt.
Homo sapiens moet de gifbeker van het monotheïsme blijkbaar tot de bodem leegdrinken.
Homo sapiens tegen het monotheïsme!³

¹ Door de christenen van Amerika heeft Trump de laatste verkiezingen opnieuw gewonnen (iemand die ik ken hier in Nederland is een christen en die is voor Trump én voor de genocide en urbicide in Gaza)
² Van μορφή (vorm, gedaante, uiterlijk, voorkomen) en λόγος (taal, rede, leer).
³ Vrij naar: "Dionysos tegen de Gekruisigde!"

In Gaza zijn de scholen dicht

Amsterdam

"In Gaza zijn de scholen dicht want er zijn geen kinderen meer!"
Dit zongen de supporters van de Israëlische voetbal-club Maccabi Tel Aviv in Amsterdam.
Zij zongen ook andere genocideliederen (een nieuw genre).
Maar de Nederlandse regering, de burgemeester van Amsterdam en de koning spraken van een zwarte nacht van pogroms en antisemitisme.
Maar Amsterdammers zijn helemaal niet pogrommisch of antisemitisch. Ze zijn antigenocidisch.¹
Dat weet ik omdat ik in Amsterdam woon.
De Nederlandse regering, de burgemeester en de koning hebben Amsterdam te schande gemaakt.²

¹ Dit komt onder andere doordat Amsterdam geen religieuze (monotheïstische) stad is. 15% van de Amsterdammers is christen, 13% is moslim en 1% is joods (cijfers van de gemeente).
² Het is sjiek dat de burgemeester haar woorden op zondag 17 november in het tv-programma Nieuwsuur deels teruggenomen heeft en deels genuanceerd heeft.

"So, Brot und Fett"

Leipzig in 1991 (foto Thomas Struth)

In 2011 reden J. en E. in een snelle sportwagen vanuit Amsterdam naar Leipzig.¹
Het was een stralende dag en een zeer warme dag en de haren van J. en E. wapperden in de wind.²
Ze reden hard.
Na drie uur remden ze af en reden ze Leipzig binnen.
Ze gingen naar een kroeg om te drinken. Een serveerster kwam naar hun tafel en zette alvast Brot und Fett voor ze neer.
"So," zei ze, "Brot und Fett."

¹ De afstand tussen Amsterdam en Leipzig is 633 of 609 kilometer.
² Kanttekening van J: "Het was geen stralend warme dag en onze haren wapperden niet in de wind. Het was februari en de velden lagen met een dunne laag witte rijp of sneeuw bedekt."

 (Courtesy JG)

En wij vielen

Schaduw van wolk in Chili

1.
Op school mochten wij niet twee keer achter elkaar hetzelfde woord gebruiken in een zin.
De tweede keer moesten wij een synoniem gebruiken of een omschrijving van het eerder gebruikte woord.¹
Waarom moest dat eigenlijk?
Het was in de meeste gevallen gemakkelijker en ook mooier om hetzelfde woord nog een keer te gebruiken!

2. (Zeer beknopte verhandeling over de oorzaak van de meeste oorlogen)
"Oorlog is lekker" – een man in de supermarkt.

3.
Wat een mooie vrouw heeft de tennisser Nicolas Jarry uit Chili (wat een elegante verschijning is de echtgenote van de tennisser Nicolas Jarry uit Chili).

4. 
"Ik ben oud."
"O, is dat zo, hoe oud ben je dan?"
"Dat zeg ik niet."
"Dan ben je niet oud."

5.
De genocide in Gaza gaat maar door (je kunt nu zonder omhaal van genocide en urbicide spreken). Een joodse schrijver zei: "Als de joden de macht hadden in de wereld, dan zou de wereld een veel betere plaats zijn." Misschien moet hij daar nog eens even over nadenken.

6.
Ik fietste op de Verbindingsdam.²
Een vrouw die ook op de fiets was probeerde mij in te halen maar op het smalle fietspad haakten onze fietssturen in elkaar als geweien en wij vielen.
Wij vielen boven op elkaar en wij begonnen meteen te zoenen.
Dit droomde ik gisteren (soms moet je het even over dromen hebben).

7.
"Wat zit je nou aan jezelf te ruiken de hele tijd?"
"Ik ben bang dat ik naar oud mens ruik."  

¹ Of "een betrekkelijk voornaam woord"
² De Verbindingsdam verbindt het Java-eiland en het KNSM-eiland met de Oostelijke Handelskade en Sporenburg hier in het Oostelijk Havengebied.

Over Elon Musk en Donald Trump

Robert Musil (1880-1942)

"'Geld verdienen,' zei Arnheim, 'dwingt ons tot een manier van denken die niet altijd even voornaam is. Daarbij is het waarschijnlijk dat wij, grote zakenlieden, geroepen zijn om bij het eerstvolgende keerpunt in de geschiedenis de leiding over de massa's op ons te nemen, zonder te weten of wij daartoe psychisch in staat zijn.'"¹
Dit schreef Robert Musil aan het begin van de vorige eeuw.
Het is nu een eeuw later. Wij zijn aangeland bij "het eerstvolgende keerpunt"² en inmiddels weten wij heel goed – al te goed – dat "wij, grote zakenlieden" psychisch absoluut niet in staat zijn om "de leiding over de massa's" over te nemen.

¹ Uit: Robert Musil, De man zonder eigenschappen, deel II (1933), hoofdstuk 112: Arnheim geeft zijn vader een plaats onder de goden en neemt het besluit zich van Ulrich meester te maken. Soliman wil meer aan de weet komen over zijn koninklijke vader (vertaling Ingeborg Lesener).
² Zie: https://en.wikipedia.org/wiki/2024_United_States_presidential_election

Voor geld is de mens tot alles bereid

De wereldbevolking gaat in de toekomst eerst minder groeien en daarna krimpen.
Er gaan veel minder mensen geboren worden (de natuur is sterker dan de landbouw (de huidige mensheid is een landbouwproduct)).
Als het aantal mensen krimpt kan eindelijk ook de economie krimpen (ook kleine bloemen bloeien prachtig).
Minder mensen en minder economie is in alle opzichten wenselijker dan meer mensen en meer economie.
Maar de natuur is misschien te langzaam (en te laat).
Daarom moeten regeringen de krimp van de bevolking en de krimp van de economie met vorstelijke subsidies en bonussen ondersteunen, zodat de mensen rijk worden en aanzien verwerven door geen kinderen te krijgen en door niet te werken.¹
Regeringen aller landen, verenigt u!
Maar de financiële prikkel moet ook weer niet te sterk worden, anders sterft de mensheid uit (voor geld is de mens tot alles bereid, zelfs tot uitsterven).

¹ Bertrand Russell de filosoof schreef: "I think that there is far too much work done in the world, that immense harm is caused by the belief that work is virtuous, and that what needs to be preached in modern industrial countries is quite different from what always had been preached."

Is het mooi?

Han Kang (1970)

Degene die dit jaar de Nobelprijs voor literatuur heeft gewonnen heet Han Kang.
Zij komt uit Zuid-Korea.
Nadat zij de prijs had gewonnen lichtte er een boek op in de bibliotheek van A.
Het was een boek van Han Kang.
A. wist helemaal niet dat hij een boek van haar had.
Hij pakte het boek uit de kast en blies het stof van jaren eraf (hij moest daardoor niesen).
Hij begon te lezen.
"Is het mooi?" vroeg ik.
"Het sneeuwt onophoudelijk in het boek," zei hij.
Al die jaren in een boek in A.'s bibliotheek: onophoudelijk sneeuwen.

Ik pakte mijn jachtgeweer

Hert (Oostelijk Havengebied)

Het was zo licht buiten.
Het leek of het al ochtend was.
Er scheen een zeer heldere maan, de eerste volle maan van de herfst.
Deze maan wordt jachtmaan genoemd.
Hij is lichtgevender en groter dan een gewone volle maan, waardoor jagers het wild goed kunnen zien.
Ik pakte mijn jachtgeweer en een paar patronen.
Midden op de weg stond een hert, hij was mooi.
Ik kon hem goed zien en hij mij.
Gelukkig zijn zij die door maanlicht beschenen worden.¹

¹ De laatste zin is vrij naar Federico García Lorca: "Gelukkig zijn zij die maanlicht op hun kleren hebben."

Zo moet je het zien (niks moet)

1.
De wereldwijde bestseller Zen en de kunst van het motoronderhoud van Robert M. Pirsig is volstrekt onleesbaar!

2.
Wat doet onze melkschui-mer er lang over om de melk te schuimen!

3.
"Het is gemakkelijker om gigantisch te zijn dan om mooi te zijn."
Dit schreef professor Nietzsche.¹

4.
"Vallen is gered worden. De aarde grijpt je bij je kraag, zo moet je het zien."

5.
Ik wilde hier iets schrijven over het verschil tussen de behaaglijkheid van lichte dekens in de zomer en de behaaglijkheid van warme dekens in de winter maar ik ben helemaal vergeten wat ik erover wilde schrijven.

6.
"Van de tweeëntwintig beschavingen uit de geschiedenis zijn er negentien ingestort toen ze de morele toestand bereikten die de Verenigde Staten nu bereikt hebben" – Arnold Toynbee (1889-1975).

7.
Op de afbeelding hierboven zie je een portret van mij als tennisser. Later meer over het portret en over degene die het gemaakt heeft.

8.
"Ik beeld me nooit een spin in" – M.

9.
"Nu moet ik een ander worden" – K.

¹ Uit: Nietzsche contra Wagner (Het geval Wagner) / De Arbeiderspers, 1994 / vertaling Hans Driessen / p. 21.

Degene die bij A. de muren kwam schilderen

Blokkwast (olieverfschilderij)

Degene die bij A. de muren
kwam schilderen – de schilder – was veel te laat.
Hij had in de file gestaan zei hij tegen A.
Vroeger had hij in de gevangenis gezeten.
Hij had veel kinderen.
Hij moest aan meerdere vrouwen alimentatie betalen.
"Heeft u een kwast voor me?" 

Wat nu te doen?

Parijs

President Macron van Frankrijk heeft gezegd dat er een wapenboycot tegen Israël moet komen om de massamoord in Gaza te stoppen.
Dit lijkt me verstandig aangezien Israël zichzelf niet kan stoppen.
Premier Netanyahu van Israël heeft gezegd dat deze oproep van president Macron een schande is en dat de schande van degenen die aan de oproep gehoor geven eeuwig zal duren.
Het begrip "eeuwigheid" is uitgevonden door de onverzoenlijkheid en de wraaklust.¹ Die zijn op hun beurt uitgevonden door de zelfverheerlijking en de zelfverachting. Die op hun beurt door de onmacht om iets tijdelijks en veranderlijks te zijn. En dat tenslotte door de onwil om natuur te zijn (aarde). Zo is de psychopathologie van het monotheïsme.
Enfin, wat gaat de regering Netanyahu nu doen?
Parijs bombarderen? 

¹ Het gevoel voor humor en de zelfspot kennen de eeuwigheid niet.

Enkele fragmenten van gesprekjes uit het dagelijks leven

1.
"Ik heb L. in het echt ontmoet. Hij valt eigenlijk best mee."
"Daarom kun je mensen beter niet in het echt ontmoeten."

2.
"Hoe laat is het?"
"In China is het tien voor half zeven."

3. 
"Bij ongelijkheid beginnen mensen te zoenen."

4.
"S. is een beetje vreemd. Met S. moet je altijd rekening houden. Bijvoorbeeld, dan wil ze wel naar de film maar niet naar de bioscoop."

5.
"Ik begrijp niet waarom mensen een plant in huis hebben."

6.
"Als je één kruid mocht meenemen naar een onbewoond eiland, welk kruid zou je dan meenemen?"
"Wat is dat nou voor een vraag? Dan zou ik salie meenemen. In Italië ben ik een keer in slaap gevallen in een veld salie en de volgende morgen werd ik als herboren wakker."

7.
"De koning heeft veertig adellijke titels, waaronder die van markies."
"Waarom ben ik geen markies? Ik wil ook een markies zijn."

8.
"De koning heeft veel koetsen."
"Waarom hebben wij geen koetsen? Ik wil ook een koets."

9.
"En waar is jouw vader goed in?" 
"In mutsjes van aluminiumfolie vouwen."

10.
"Ik werk hard voor je. Ik heb hart voor je. En ik ben hard voor je" – eigenaar van een bloemenstal tegen zijn personeel.

11.
"De muren kun je niet meenemen" – een oude vrouw die niet weg wil uit haar huis in het Oekraïense dorp Pokrovsk.

12.
"Ik had al drie flesjes bier op. Ik was al een beetje tipsy¹. Maar toen zag ik dat er geen alcohol in het bier zat. Dat moeten ze er duidelijker op zetten." 

13.
"Echte mannen vliegen niet." 

¹ Ouderwets woord voor aangeschoten

Het monotheïsme is weer bezig

"Writer's Tears is an easy drinker"

1.
"Praat! Praatlustige! Dap-pere zwalker!"¹

2.
"Wat ben je aan het doen?"
"Rek- en strekoefeningen voor mijn geraamte."
"Voor je geraamte?" 

3.
Ik zag zondagavond het volgende op het nieuws.
Het christendom heeft spijt van het verkrachten van ontelbare kinderen.
Het jodendom is nog steeds bezig met massamoorden in Gaza.²
De islam ontploft weer midden tussen de mensen op markten en op feesten in Europa.
Het monotheïsme is weer bezig.

4.
Ik had een afspraak met mijn verleden.
Het was een mooie zomerdag.
Mijn verleden genoot van het zonnetje.
Mijn verleden moest steeds lachen om mijn grapjes (en ik moest ook lachen om de grapjes van mijn verleden).
Mijn verleden en ik konden het goed met elkaar vinden.

5.
Er zat een klein hondje in het gras te poepen.
Zo'n klein hondje ging vast een bescheiden keuteltje in het gras leggen als een konijn.
Maar nee, er ontstond een heel gebergte.
"Uw hondje eet zeker wel veel hè," zei K. tegen de eigenaar.

6
Steeds duidelijker tekenen zich de contouren af van een nieuwe, vereenvoudigde en volledige ethica, esthetica en logica.³
Wat is goed? Wat geld oplevert.
Wat is mooi? Wat geld oplevert.
Wat is waar? Wat geld oplevert.

7.
Er bestaat een Ierse whisky met de naam Writer's Tears. Wat een mooie theatrale en melodramatische naam.

¹  Uit: Velimir Chlebnikov / Zangezi / 1922 / Nederlandse vertaling door Aai Prins (zij schrijft in haar inleiding bij de vertaling: "We mogen alleen maar blij zijn dat Chlebnikov in Zangezi een uitspraak van Unkulunkulu heeft weten vast te leggen die deze godheid ten voeten uit typeert: 'Rapt, grapr, apr! Zjaj! Kaf! Bzoej! Kaf!'").
² Met sanctifying life zoals Netanyahu het noemt.
³ Je zou kunnen spreken van een nieuwe, volledige en alomvattende chrimatica (chrimata betekent geld in het Oudgrieks (χρήματα)).

Over nieuwe schoenen

Het regende hard (afbeelding door AI)

Een meisje dat vóór mij liep in de winkelgalerij stond abrupt stil.
Ik botste tegen haar op.
"O sorry," zei ik.
"Is niet erg," zei ze.
Waar wij stonden was het droog maar één stap verder (waar de winkelgalerij ophield) regende het hard.
De bomen, de eetkramen, zelfs de muren van de huizen en de muren van de gebouwen dropen van de regen.
"Ik wil niet dat mijn nieuwe schoenen nat worden," zei het meisje.
"Begrijp ik," zei ik, "nieuwe schoenen moeten niet nat worden."
"Nee," zei ze.

Op het programma stonden pianowerken van Sergei Vasilyevitch Rachmaninoff

Hij kwam het podium op.
De grote zaal was tot de rand gevuld met tweedui-zend mensen. Ze klapten voor hem en juichten voor hem en roffelden met de voeten op de houten vloer als kinderen voor hem.
Hij boog naar het publiek in de grote zaal.
Hij wist dat er iets heel, heel erg mis was.
Hij ging achter de grote vleugel zitten.
Hij plaatste zijn handen op de toetsen van de grote vleugel.
De dirigent knikte hem toe.
Op het programma stonden pianowerken van Sergei Vasilyevitch Rachmaninoff.
Er was iets heel, heel erg mis.

Over torren

Grote tor

"Kijk daar op het raam, een grote tor."
"O ja. Wat een grote tor. Zit hij aan de binnenkant of aan de buitenkant?"
"Dat is nooit goed te zien bij torren."
"Wat een grote tor."

Ik deed het slordig

Knoop, garen van Amann, jas

De onderste knoop van de jas hing los.
Hij hing aan een enkele draad als een losse tand.
Eindelijk viel hij eraf. Hij viel op straat.
Hij wilde wegrollen onder een vrachtwagen maar ik zette mijn voet op hem (op de knoop).
Thuis zette ik hem weer aan de jas met sterk garen van Amann. Ik deed het slordig.

Over vier weken hoef ik de pillen niet meer te nemen

Laatste pillen, groepsportret

Hier zie je vier pillen die ik nog neem in verband met de transplantatie van de stamcellen.¹
De langwerpige pil beschermt mij tegen virussen.
Deze pil heet Valaciclovir.
Ik neem er twee per dag.
De ronde pil met de gleuf beschermt mij tegen bacteriën.
Deze pil heet Cotrimoxazol.
Ik neem er een per dag.
Over vier weken hoef ik ze niet meer te nemen.
Dan kan mijn lichaam alles weer zelf zoals voorheen.
(Het kleine pilletje is gewoon vitamine D).

¹ Zie homo aegrotans en homo recuperans

Over openbaar vervoer

Snel stromende rivier

Ik hoorde over een snelstromende rivier die door een stad stroomt.
M. vertelde erover en zij had het weer van een oude man gehoord (hij komt regelmatig bij haar in de winkel).
De rivier stroomt snel van het zakendistrict van de stad (buiten de stad) naar het centrum van de stad waar de mensen wonen die in het zakendistrict werken.  
's Avonds na het werk springen de mensen die in het zakendistrict werken in de snelstromende rivier en die brengt ze dan snel naar het centrum.
En iedereen vindt dit veel beter ("fijner") dan de tram, de metro of de bus!
Er zwemmen ook vissen in de schone, heldere en koele snelstromende rivier. De vissen zwemmen mee met de huiswaarts kerende werkers uit het zakendistrict.
Sommige vissen springen af en toe omhoog uit het water als kleine dolfijnen of zalmen.

Elon Musk moet de regels van Brazilië accepteren

De president van Brazilië Lula da Silva²

In Brazilië heeft het hooggerechtshof het platform X van Elon Musk verboden.
Zowel democratieën als dictaturen beginnen de sociale media nu te blokkeren.
Schijnbaar hebben democratieën en dictaturen een gezamenlijke vijand!¹
Elon Musk is boos op Brazilië.
Hij zegt dat zijn platform X de vrije meningsuiting beschermt.
"Vrije meningsuiting is het fundament van elke democratie," zegt hij.
Hij weet mogelijk niet wat vrijheid, vrije meningsuiting en democratie betekenen.
Hij weet mogelijk niet wat hij zegt (dit is te onderzoeken).  

¹ Het lijkt erop dat de sociale media een dictator wel makkelijk aan de macht kunnen brengen, maar niet aan de macht kunnen houden.
² De president van Brazilië Lula da Silva zegt over Elon Musk: "Wie denkt deze man wel dat hij is. Hij moet de uitspraak van het Braziliaanse Hooggerechtshof gewoon respecteren."

Lang leve homo sapiens

Homo sapiens op een schoolbord

In het Midden-Oosten gaat het monotheïsme zich te buiten aan nieuwe vormen van onmenselijkheid.¹
Met de "uitvinding" van het monotheïsme (christendom, jodendom en islam) keerde homo sapiens zich tegen zichzelf.
Deze fase van zelfverachting (zelfhaat) in zijn evolutie moet homo sapiens achter zich laten – of we zijn de pineut.²
Jawel, de pineut.
Lang leve homo sapiens.

¹ Het Israëlische geweld heeft iets vreemd "orgiastisch" net als het geweld van IS in de tijd van het kalifaat. Het maakt daardoor een zwakke indruk ondanks de vernietigende kracht. Wat is dit "orgiastische" precies? Dit is te onderzoeken. Is buitensporig geweld per se "orgiastisch"?
² In het gedicht Un voyage à Cythère uit Les fleurs du mal (1857) beschrijft Charles Baudelaire de diepte, de hopeloosheid en de smartelijkheid van deze duizenden jaren oude zelfverachting en zelfhaat met de aangrijpende regel: "Seigneur, donnez-moi la force et le courage / de regarder mon coeur et mon corps sans dégoût." En professor Nietzsche schrijft in zijn nooit geschreven hoofdwerk Die Umwertung aller Werte: "Der Mensch hat es nicht gewagt, seine starken und erstaunlichen Momente sich selbst zuzuschreiben."