Ze passen niet door de opening

Zwarte specht

Tien jaar geleden timmerde ik een vogelhuisje. Het leek me mooi als er vogels in kwamen.
Tien jaar lang was er geen vogel te bekennen.
Nu de poes dood is komen er eindelijk vogels op af.
Ze passen alleen niet door de opening.
Ze hebben een te dikke kont.
Ze proberen om zich door de opening heen te wurmen, maar ze blijven steken.
Ik raadpleegde P., een vogelkenner.
"Er er is eindelijk belangstelling voor m'n vogelhuisje," zei ik. "Elke ochtend komen er vogels op af, maar ze passen niet door de opening met hun dikke kont, en dan vliegen ze weer weg. Wat te doen? Zal ik de opening iets groter maken?"
"Ik dacht dat je geen verbouwingen meer deed," zei hij. "Misschien kun je een specht inhuren. Echte vaklui, maar prijzig. Alleen de zwarte specht doet het soms nog buiten de boeken om."

Nancy Pelosi zei dat Donald Trump niet goed bij zijn hoofd is

Donald Trump uit Amerika

Ik zag een Amerikaanse vrouw op tv. Ze zei: "Amerikanen zijn helemaal niet zo verdeeld als het op televisie lijkt."
In  het stadje waar zij woont werken democraten en republikeinen goed samen.
Ze trekken zich niks van de permanente oorlog tussen de twee kampen op de nationale televisie.

Zou het zo kunnen zijn, dacht ik, dat de oorlog tussen democraten en republikeinen een verdienmodel is van de Amerikaanse televisie?
Aan ruzie, woede, scheldpartijen en oorlog kun je meer geld verdienen dan aan beleefdheid en overeenstemming.
Vandaag zonden de grote Amerikaanse televisiestations weer een ruzie uit tussen Speaker of the United States House of Representatives Nancy Pelosi (79) en President of the United States Donald Trump (72).
Nancy Pelosi zei dat Donald Trump niet goed bij zijn hoofd is.
En Donald Trump zei dat Nancy Pelosi niet goed bij haar hoofd is.
Ik moest denken aan die vrouw.
Van buitenaf gezien – vanaf het Borneo-eiland in Amsterdam – lijkt Amerika een onvrij land. Een dictatuur van miljardairs, listig verhuld door een schijn van democratie.
Wat zijn eigenlijk de grootste televisie-stations in Amerika en wie zijn daar de baas, vroeg ik me af.
Later meer hierover, want ik moet nu slapen, het is al laat. Gisteren heb ik het ook laat gemaakt, moet je weten.

Het was moeilijk om mijn ogen van haar af te houden

Bloemkool

Achter de kassa in de biologische groentewinkel stond een zeer mooie vrouw. Ze droeg een topje dat niet was aangeschaft met de bedoeling om haar lichaam aan het oog te onttrekken. O, nee!
Het was moeilijk om m'n ogen van haar af te houden. Ik deed m'n best, natuurlijk. Maar toen ik m'n bloemkool bij haar ging afrekenen kon ik niet voorkomen dat ik, nou ja, een fractie van een seconde... keek. En daar, precies waar ik keek, meende ik, klein maar goed leesbaar, het woordje Metoo te zien staan, prachtig mooi met zwart garen in de zoom van het topje gestikt.

Over schrijven

(courtesy PdW)

Over het leven en het niet-leven

Het leven is iets zeldzaams, maar het is zeker niet iets krachtigs. Anders zou het veel vaker voorkomen, op miljoenen andere planeten. Het niet-leven is veel krachtiger.

Over lachen en jammeren

"O, barst uit in lachen, lachers!"

Sommige mensen kunnen hun lachen niet bedwingen als er iets verschrikkelijks gebeurt of als iemand ze iets verschrikkelijks vertelt.
Dit lachen om het verschrikkelijke wordt als iets schandaligs gezien.
Maar als het lachen toch eens niet de overtreffende trap was van het jammeren, het rouwen en het weeklagen!
O, barst uit in lachen, lachers!
O, begin te lachen, lachers!¹

¹ Uit: het gedicht Bezwering door lachen door Velimir Chlebnikov dat gaat als volgt:

O, barst uit in lachen, lachers!
O, begin te lachen, lachers!
Wat lachen zij met gelach, wat lachen zij lacherig,
O, lach toch belachend!
O, lachbuien van lachwekkers, lach van lachende lacheraars!
O, lach lachend uit, lach van verlachende lacheraars!
Lachelijk, lachelijk,
Lach, belach, lachschieters, lachschieters,
Lacherikken, lacherikken.
O, barst uit in lachen, lachers!
O, begin te lachen, lachers!

(vertaling Willem Weststeijn)

Over vragen en antwoorden

De kunst is om de vragen die je hebt zo lang mogelijk onbeantwoord te laten. Hoe lang je dat uitstel verdragen kunt, bepaalt wat voor een persoon je bent.

Massatoerisme bereikt dieptepunt

In de rij voor de top van de Mount Everest

Zijn spreken is zijn denken

Links Baudet, rechts Rutte

Ik zag vanavond het debat tussen premier Rutte en Thierry Baudet.
Baudet wilde graag weten of Rutte de laatste jaren wel eens gehuild had.
Rutte antwoordde dat hij gehuild had
– om de dood van zijn vader,
– om de dood van zijn broer,
– om de dood van zijn zus.
Baudet wilde weten hoe lang de dood van zijn zus geleden was.
Rutte antwoordde dat zijn zus vier maanden geleden overleden was.
Ik kon goed zien dat Baudet veel oefent voor de spiegel.
Rutte heeft de spiegel niet meer nodig.
Ik kon ook zien dat Baudet telkens wat tijd nodig heeft om na te denken voordat hij begint te spreken. Door zichzelf te horen spreken komt hij op stoom. Er is sprake van een zekere mate van zelfbedwelming.
Rutte schiet meteen uit de startblokken.
Zijn spreken is zijn denken.
Verder houdt Baudet graag een monoloog.
Hij schuwt grote woorden en grote gebaren niet.
Hij raakt daardoor van slag als hij onderbroken wordt.
Rutte raakt nooit van slag.
Hij hecht aan het debat, de tussenwerping, het overleg, het compromis, de afspraak, de deal, de regeling.
Hij gebruikt kleine, korte, lichte woorden. Samen vormen zijn woorden een soort zwerm.
De woorden van Baudet vormen – daarbij vergeleken – meer een optocht.

De prijzenswaardige heer M. Harbers is opgestapt

De staatssecretaris van justitie, de prijzenswaardige heer M. Harbers, is vandaag opgestapt omdat zijn departement een lijst van vergrijpen van asielzoekers had opgesteld waarin de zwaarste vergrijpen onder het kopje "Overige" waren gerubriceerd. De lijst ging ongeveer zo:

1. Winkeldiefstal
2. Verkeersovertreding
3. Belediging
4. Bedreiging
5. Openbare dronkenschap
6. Zwartrijden
7. Overige

Als je "Overige" aanklikte, dan stond er: moord, doodslag, verkrachting.
Er is geen informatie achtergehouden voor de Tweede Kamer, er is alleen een malicieuze hiërarchie in de informatie aangebracht, waarbij het ergste in de kleine lettertjes ("Overige") stond.
Maar het ergste staat toch altijd in de kleine lettertjes?
En hebben wij onze volksvertegenwoordigers niet aangesteld om op die kleine lettertjes een vergrootglas te leggen. Om eerst "Overige" aan te klikken?

Onze clematis staat in bloei

De clematis staat in bloei.
Ik vind haar bloemen mooi.
Ze hebben iets verschrikts, iets slordigs en onverzorgds, iets stoffigs en kreukeligs.
Als de bloemen van de clematis konden praten, dan zouden ze krassen als een kraai.

Onlangs kwam hij bij me op bezoek

1977 

Drie jaar geleden stierf W.
Ik ontmoette hem in 1977.
Toen ik het bericht kreeg van zijn dood stond mijn hart stil.
Vannacht kwam hij bij me op bezoek.
De plaats waar de doden en de levenden elkaar ontmoeten noemen boeddhisten: de bardo.
Bardo betekent letterlijk: tussen twee.
Juan Rulfo's boek Pedro Paramo speelt zich af in de bardo.
W. was netjes gekleed.
Hij wilde nog graag afscheid nemen, zei hij, daarom was hij terug gekomen.

Ik was zesarmig geworden

Durga

's Middag hou ik een siësta van ongeveer een half uur, zoals de Spanjaarden doen.
Ik ga dan op een bed liggen en ik doe dan mijn ogen dicht.
Mijn schoenen doe ik uit, want die horen bij het wakker-zijn, net als de jas.
Wat verkwikkend is een korte siësta.
Het is een soort pootje baden in de slaap, ongeveer zoals met de voeten in zee.
Je slaapt én je bent wakker (somnus sapiens).
Een paar dagen geleden lag ik zo op bed met mijn armen onder mijn hoofd zoals mijn vader altijd deed. Ik wist dat mijn armen onder mijn hoofd waren. Maar ik had nog twee andere armen, en die waren iets aan het optillen of repareren. En nog twee andere armen waren een sinaasappel aan het schillen.
Ik was zesarmig geworden!
M'n nieuwe zesarmigheid bestond uit twee echte armen en vier gedroomde armen.
Heel even¹ was ik een samengesteld wezen, deels verbeelding, deels werkelijkheid.
Ik leek wel de veelarmige god Shiva of de veelarmige godin Durga, die volgens de overlevering de naam had aangenomen van een demon die ze in een gevecht verslagen had.
Wonderlijk om de naam aan te nemen van degene die je verslagen hebt. Als dat bij ons ook de gewoonte was, dan heette Tottenham Hotspur nu Ajax.

¹ een picoseconde

Langzaam stak het vlaggetje de weg over

Kinkerbrug (foto Milliped)

Ik ging op de fiets door de stad naar m'n zusje. Een tocht met hindernissen en verrassingen.
De Weteringschans was opgebroken.
Ter hoogte van het Rijksmuseum stopte ik voor een Chinees echtpaar dat stond te wachten bij het zebrapad. Het echtpaar maakte een buiginkje naar me.
De Marnixstraat was ook opgebroken.
In de Kinkerstraat liepen een jonge vader en een jonge moeder te kletsen achter een ouderwetse kinderwagen.
De baby kraaide: "Allahoe Akbar!"
De Kinkerbrug (brug nr. 266) ging net open toen ik eraan kwam.
Fietsers, brommers, voetgangers, auto's, vrachtwagens, trams, motoren, bussen en taxi's kwamen vloekend tot stilstand (ik ook vloeken).
Kreunend ging het brugdeel omhoog. De weg werd muur.
Toen verscheen er een scheepsvlaggetje in beeld, dat net boven het wegdek uit kwam. Langzaam stak het vlaggetje de weg over, waarna het brugdeel omlaag kwam en met een machtige zucht weer op z'n plek belandde. Nog voor de slagbomen helemaal omhoog waren en het licht op groen sprong, stormden wij al over de brug naar onze bestemmingen.
De brugwachter – dat zag ik – schudde zijn hoofd om zoveel ongeduld en onstuimigheid.

P. in de plantenwinkel

"Heeft u ook een plant die mensen op afstand houdt?"

(Courtesy PdW)

Hij liep over van liefde

Tong (niet van een oude man, maar een frisse
jonge tong)

Opeens herinnerde ik me vanmorgen bij het wakker worden het verhaal van een oude man die zijn tong ongevraagd in de mond van iedereen stak. Hij stak zijn oude tong in de monden van bekenden en ook in de monden van onbekenden.
Je zou zeggen, wanneer iemand 's ochtends vroeg, zittend op de rand van zijn bed, aan zoiets akeligs denkt, dan heeft hij die nacht van zoiets akeligs gedroomd.
Maar ik had het niet gedroomd.
"Tong", tikte ik later op de dag in op de zoekmachine. Op het scherm verscheen, bovenaan de lijst van zoekresultaten, een lemma van Wikipedia: "De tong is een beweeglijk orgaan in de mond van mensen en de meeste andere gewervelde dieren."
Dat was alvast goed om te weten. Rechts verscheen een rijtje met verwante zoekopdrachten, zoals: "Tweede Congolese Burgeroorlog."
Een tongenoorlog?
Waar kwam die oude man vandaan die zijn tong ongevraagd in iedere mond stak?
Had ik het ergens gelezen?
Mogelijk, maar niet in een boek.
In een krant?
Tenslotte tikte ik in: "Tongzoenen NRC."
Daar was het! Een stukje van de schrijver Arnon Grunberg over de dirigent Leonard Bernstein.
Arnon Grunberg schrijft: "Bernstein stopte zijn tong in iedere mond, man of vrouw. Bernstein werd niet moe te verklaren dat het altijd ochtend was in Amerika. Zijn behoefte om te tongzoenen met iedereen moet worden gezien als een poging om de ochtend eindeloos te rekken."
Nader onderzoek leert dat Leonard Bernstein zijn oude kettingrokerstong ook bij zijn dochter en haar vriendinnen in de mond stopte.
De dochter zei later: "Hij liep over van liefde, liefde voor mensen en voor de muziek."
Was het liefde? Liefde voor de mensen en voor de muziek? Was het een poging om de ochtend eindeloos te rekken?
Hierover een volgende keer.

Loop ik heel rustig naar het kastje

Mijn sleutels

Eindelijk heb ik een vaste plek voor mijn sleutels. 
Als ik thuis kom, loop ik meteen naar het sleutelkastje in de gang en daar hang ik ze in.
Als ik de deur uit ga, loop ik heel rustig naar het kastje en pak ik de sleutels eruit. 

Het branden van de kronkelende rivier

Brandende rivier

Cuyahoga betekent kronkelend in de taal van het door de Amerikanen uitgemoorde volk van de Mohawks.
De rivier de Cuyahoga ontspringt in Ohio en stroomt uit in het Eriemeer in het middenwesten van de Verenigde Staten. 
De rivier werd gevormd door de opmars en terugtrekking van ijskappen tijdens de laatste ijstijd.
In 1969, tienduizend jaar na haar vorming, vatte de vervuilde rivier vlam en vloog in brand.
Aan deze brand moest ik denken toen een paar dagen geleden het UN Global Assessment Report openbaar gemaakt werd.

Alles was weer mogelijk

"Die dag zag ik kans om in de zon weer de zon
van het onheuglijke te zien 

die een aarde bescheen die overal vandaan en overal heen,
onder oude bomen, onder nieuwe zeeën van vergeten... 

Alles was weer mogelijk, het kon en kon en kon."  

Jérôme Gommers

De uren staan in de file

Compact

Soms is de tijd uitgerekt.
Dan gaat alles snel, zoals auto's op de snelweg in de nacht.
Soms is de tijd compact.
Dan gaat alles langzaam, zoals auto's op de snelweg in het spitsuur
Op dit moment gaat de tijd zeer langzaam.
De uren staan in de file. 

Over waarheid en magie

Vuurwerk boven de stad (AI)

Er was elk jaar een geweldig vuurwerk op O.'s verjaardag.
De hele hemel boven de stad was verlicht.
Het vuurwerk werd speciaal voor O. afgestoken, zei haar vader.
Op een dag zei een jongen tegen O. dat het helemaal niet speciaal voor haar werd afgestoken.
Het werd afgestoken om het begin van het nieuwe jaar te vieren.
De jongen sprak de waarheid, dat begreep O. meteen.
Maar iets groters, iets belangrijkers dan de waarheid was verloren gegaan.

Over de waarde van huizen

M. verhuisde naar een kamertje op de hoogste verdieping van een groot gebouw te A.
Dit kamertje – zijn nieuwe woning – was ongeveer drie bij drie bij drie meter.
Ik was er op bezoek.
We draaiden muziek en we aten Indiase gerechten die M. bij een winkel had gekocht.
Later kwam J. ook nog langs, die paste er nog precies bij in.
Terwijl we daar zaten – J. en ik op een stoel, M. op z'n bed – zei M.: "Ik ben veel ruimhartiger geworden de laatste tijd."
Een kleiner huis, een ruimer hart.

Kom maar, regentje, kom maar

Juan Rulfo (1917-1986)

Er zijn dolende zielen, zielen die geen rust kunnen vinden.
Ik ken er.
De Mexicaanse schrijver Juan Rulfo heeft over ze geschreven in zijn boek Pedro Paramo.
Ik verzeker je dat het geen pretje is om dat boek te lezen.
O, het is verschrikkelijk.
Maar het is ook schitterend.
Hier zijn 14 citaten eruit:

1.
'Is ze gestorven? En waaraan?'
'Dat weet ik niet. Misschien wel van verdriet. Zij zuchtte altijd veel.'
'Dat is niet goed. Iedere zucht is een golf leven die uit je wegspoelt.'
2.
'Mijn meisje gaf me een zakdoek met zoompjes van tranen.'
3.
'Hoor je me niet?' vroeg ik zacht.
En haar stem antwoordde mij:
'Waar ben je?'
'Ik ben hier, in je dorp. Bij jouw mensen. Zie je me niet?'
'Nee, jongen, ik zie je niet.'
Haar stem leek alles te omspannen. En ver buiten de aarde ging hij in de ruimte verloren.
'Ik zie je niet.'
4.
'Ik had het koud. Ik wilde teruggaan omdat ik dacht dat ik daardoor de warmte terug zou vinden waar ik pas uit gekomen was, maar ik merkte al gauw dat de kou van binnenuit mijzelf kwam, uit mijn eigen bloed.'
5.
'Kom maar, regentje, kom maar. Val maar net zo lang tot je er moe van wordt. Vergeet niet dat we alle grond voor je opengelegd hebben zodat je er plezier van zou hebben.'
6.
'En je ziel, waar denk je dan dat die is heen gegaan?'
'Die zal wel over de aarde zweven als zoveel andere, op zoek naar mensen die voor haar willen bidden.'
7.
'Ik kan mezelf niet vergeven. Maar u wel, vader. Daarom kom ik bij u.'
'Hoe vaak ben je niet hier geweest om me te vragen je naar de hemel te sturen als je zou sterven. Maar luister, je kunt niet meer naar de hemel. Maar God vergeve het je.'
'Dank u, vader.'
8.
'Die nacht was God bij mij.'
9.
'Zij hoort hoe de nacht heen en weer geslingerd wordt door de geweldige stoten van de onrustige wind.'
10.
'Waar dienen mijn armen nog toe als ik ze niet meer om zijn hoofd kan leggen? Waar zijn mijn van verdriet stukgebeten lippen nog goed voor?'
11.
'In de allereerste momenten van de ochtendstond beweegt de dag af en toe; men kan de vastgeroeste scharnieren van de aarde bijna horen knarsen en men voelt het trillen van deze oude aarde die het duister van zich afwerpt.' 
12.
'Buiten spetterde het zonlicht op de wereld.'
13.
'Ze zeggen dat de gedachten die je meeneemt in je slaap recht naar de hemel gaan. Ik hoop maar dat de mijne zo hoog komen.'
14.
'Geef me nog een kwart litertje, moeder Villa. En als u me een beetje meer wilt geven dan zeg ik niet nee.'

De ondergrondse vervoert wonderlijke gesprekken

Een meisje zei tegen een vrouw in de Amsterdamse ondergrondse:

"Jij gaat óp mensen zitten als je boos bent. Dat moet je niet doen. Dat is een rare gewoonte."
Vrouw: "Zucht."
Man: "Mama gaat helemaal niet óp mensen zitten."

Het is tijd

"En de thee in de theekopjes dampte
op een zomerse dag,
iemand stond op en zei: het is tijd,
het shutteltje dat vastzat tussen de takken
kwam los en viel geluidloos op de grond,
iemand knikte met zijn hoofd en liep de tuin uit
en een dikke bromvlieg cirkelde en zoemde en vloog
toen hoog weg boven de bomen..."  

Jérôme Gommers

Het moet geschreven zijn door een kampioen

Peter Buwalda

Iemand stuurde me een foto van een pagina uit een boek, met de vraag of ik kon raden wie het geschreven had. Ik dacht na.
"Eens kijken," schreef ik terug, "elke zin wil citaat worden, elke zin wil zich verheffen boven de andere zinnen. Het is een dringen, een elkaar verdringen van zinnen die allemaal in beeld willen komen, willen winnen, kampioen willen worden. Het moet geschreven zijn door een kampioen."
"Je bent op de goede weg," antwoordde degene die me de pagina via de email gestuurd had.