Wat zal ik dan voor je maken?

Stilleven met kaas / Floris Claesz van Dijck /
circa 1615 (pindakaas bestond toen nog niet)

Z. (14) was hard aan het werk aan haar proefwerk wiskunde. Ik bracht haar een geroosterd broodje met pindakaas.
Toen ik even later aanklopte op de deur van haar kamer ("Binnen") had ze het broodje nog niet opgegeten.
"Ik hou niet zo van pindakaas op een geroosterd broodje," zei ze.
Dus bracht ik haar een geroosterd broodje met kaas. Ik dacht dat ze dat wel lekker vond.
Maar nee, daar hield ze ook niet zo van.
"Wat zal ik dan voor je maken?" vroeg ik.
"Graag een geroosterd broodje met pindakaas én kaas."

En op het eind verloren de Duitsers

Zijde

Over voetbal wordt gezegd: voetbal is een gevecht van elf tegen elf en op het eind winnen de Duitsers.
Zo niet in de wereldpolitiek!
Volgens Peter Frankopan was de Eerste Wereldoorlog een gevecht tussen het tanende Britse wereldrijk en het opkomende Russische Rijk om het hart van de wereld: de eeuwenoude zijderoutes in Azië.
Deze strijd – The Great Game – werd uitgevochten in de loopgraven van Vlaanderen.
En op het eind verloren de Duitsers.
Peter Frankopan: "Het was niet het het schrikbeeld Duitsland dat de oorlog veroorzaakte – het was de slagschaduw die Rusland wierp over de zijderoutes. De wanhopige poging van Groot-Brittannië om die schaduw niet groter te laten worden heeft de wereld in de oorlog gestort."  

Uit: Peter Frankopan, De zijderoutes, hoofdstuk 15: De route richting crisis.

De Dolce far Niente Academie

De Dolce far Niente Academie

 

https://dfnuniversity.wordpress.com/

Een verdieping onder me huilde een baby

De grootste roze diamant van de wereld

1.
Ik stond vannacht op het terras te roken. Er waren sterren te zien. Een verdieping onder me huilde een baby. 

2.
Ik zag dat sommige tennissers pleisters op hun schoenen plakken. 

3.
De vijfentwintig rijkste mensen van de wereld bezitten evenveel als de vier miljard armste mensen van de wereld. Wat een onsmakelijke toestand. De vijfentwintig dikste mensen van de wereld wegen evenveel als de vier miljard magerste mensen van de wereld.
"Getver," zei Z. (14).

4.
We ontdekken de wereld helemaal niet; we vormen de wereld. En dit vormen noemen we: ontdekken.

Voor het begin en na het einde van de wereld

De megafoon van tijd en ruimte

Het monotheïsme heeft voor het begin van de wereld het niets geplaatst en na het einde van de wereld de eeuwigheid.
Zo kon de autoriteit van de ene en enige god worden gevestigd (ik kom later nog op deze tovenaars-metafysica terug – een en ander in samenhang met m'n psychologie op basis van onze perceptie van tijd).
Waar het nu om gaat is dat de wereld (het leven) zowel ruimtelijk als tijdelijk kelkvormig, trompetvormig of megafoonvormig werd gemaakt door het monotheïsme. Aan het begin (het mondstuk) het kleine niets of bijna-niets, aan het einde (dat dus geen einde is) de brede, oneindig uitkragende beker van de eeuwigheid.
Deze morfologie van een begin-uit-het-niets en een verdere eindeloosheid was, toen die een paar millennia geleden door het monotheïsme werd opgehoest, absoluut nieuw in de wereldgeschiedenis en subliminaal ontzaglijk invloedrijk (vormdwang). Zo is bijvoorbeeld het nu vigerende beeld van het universum monotheïsmevormig: een begin uit het niets, waarna een oneindig uitkragende voortgang: de megafoon van het ene en enige.

Het gebeier was tot ver buiten het centrum te horen

Walburgiskerk te Z.

Tot mijn achttiende woonde ik in Z.
Er waren daar veel kerken.
De Sint Janskerk tegenover de middelbare school.
De Broederenkerk achter de platenzaak.
De Walburgiskerk in het oudste deel van de stad, waar het griezelig was (de middeleeuwen hingen er nog rond).
Elke zondagochtend begonnen de kerken hun klokken te luiden.
Het gebeier was tot ver buiten het centrum te horen.
Ik was het gebeier vergeten. Vandaag werd ik er weer aan herinnerd toen hier in Amsterdam rond een uur of tien het klokgebeier van meerdere kerken te horen was.
Ach!

Dat kon hij niet, zei hij

Voorstelling in blauw van de Big Bang

Een paar dagen geleden was de theoretisch sterrenkundige Vincent Icke te gast in een praatprogramma op tv.
Hem werd gevraagd iets te vertellen over het niets. Hij vertelde dat er vóór de Big Bang niets was.
Vervolgens werd hem gevraagd om het niets van vóór de Big Bang te beschrijven.
Dat kon hij niet, zei hij.
Of hij het toch wilde proberen, werd hem gevraagd.
Hij probeerde het – maar nee, kon hij niet.
Hoe was het mogelijk – andere vraag dan maar – dat uit het niets iets was ontstaan?
Wist niet.
In een vorig tijdperk – of in een sketch van Monty Python – zou op dat moment de Spaanse Inquisitie zijn binnengestormd.
God heeft immers de wereld uit het niets geschapen (creatio ex nihilo)!
Toch is het niets van de wetenschap een beetje anders dan het niets van het monotheïsme. Vincent Icke's niets heeft namelijk geen god meer nodig, het is zelf creatief geworden.
Hoe dan?
Wist niet.
De antieken vonden het niets een dwaze uitvinding.* Ze zeiden: uit niets kan niets voortkomen (ex nihilo nihil fit).  

* Voordat de monotheïsten het Ene en Enige uitvonden, moesten ze eerst het Niets uitvinden. Dat is misschien wel hun noodlottigste prestatie.

Uit vorm

Ik ben uit vorm met koffie zetten.

Goedenavond, ik ben een groot bewonderaar van uw werk

Robert Rauschenberg

In 1953 belde de jonge Amerikaanse kunstenaar Robert Rauschenberg de beroemde Nederlandse kunstenaar Willem de Kooning. Hij zei:
"Goedenavond meneer de Kooning, u spreekt met Robert Rauschenberg. Ik ben een groot bewonderaar van uw werk. Heeft u ook een tekening die ik mag uitgummen?"
De Kooning stuurde hem een schets gemaakt van waskrijt, inkt, potlood en houtskool. Robert Rauschenberg was maanden bezig met het uitgummen van de schets (alleen een gummetje was niet genoeg).
Toen hij klaar met uitgummen lijstte hij het lege vel in. Hij noemde zijn nieuwe kunstwerk: Erased de Kooning Drawing.

Het niets zegt boe

"Das Nichts nichtet," schreef de filosoof Martin Heidegger.
De filosoof Rudolf Carnap was het niet met hem eens.
Hiernaast zie je het Chinese teken voor "niets". Spreek uit: boe.
Het niets zegt boe.

Zij zijn ook met z'n tweeën

Het beroemde dansje

Oliver Hardy had er een hekel aan om dik te zijn.
Ik was naar de film Stan & Ollie.

Ik was alleen gegaan.

Ik zat in zaal 3 van filmtheater Tuschinski. 
Het is beter om met z'n tweeën naar de film Stan & Ollie te gaan. Tenslotte zijn zij ook met z'n tweeën.
Stan en Ollie worden gespeeld door twee acteurs die zeer goed het beroemde dansje kunnen nadoen.
Dat dansje herinner ik me nog van vroeger, toen Stan en Ollie vaak op tv waren, hoewel ze al dood waren.
Vele onzegbare geheimen van het leven komen in dat dansje tot uitdrukking.

Een nare persoonlijkheid

Bij vergeleken onze vorige wasmachine heeft onze nieuwe wasmachine nogal een nare persoonlijkheid.

Zie voor onze vorige wasmachine: https://proefstation.blogspot.com/2010/04/in-en-om-het-huis-4-afscheidsliedje-van.html

Als ik er maar lang genoeg over praat

De Engelse Reet

Na een lange wandeling door de stad dronken we wat in café De Engelse Reet¹.
Het was een oud Amsterdams café, met wit zand op de houten vloer.
"Wat zal het zijn?"
De ober was een in zwart-wit gestoken oudere heer, geoefend in het omgaan met de dorstigen.
"Schenkt u Stella Artois?" vroeg ik.
Nee, dat had hij niet.
Ik zei dat ik Stella Artois – sinds 1366 – zo'n mooie naam vond, dat het zo'n mooi flesje was, en een smakelijk biertje bovendien, dat René Descartes het ook al dronk en dat het in Engeland werd aangeprezen met de slogan reassuringly expensive (geruststellend duur). Ik dacht: als ik er maar lang genoeg over praat, dan hebben ze het misschien toch.
Maar nee, hadden ze niet
"Doe dan maar twee biertjes van de tap," zei ik.
De ober bracht ze en wij sloegen ze in één keer achterover, zo'n dorst hadden we.
Oef, wat smaakte dat voortreffelijk! Degene met wie ik daar was – een zakenman van beroep – vertelde dat hij op zijn veertiende het huis uit was geschopt door z'n ouders. Hij had daar zeer onder geleden. Nu, op zijn vijfenvijftigste, was hij, aldus z'n psychoanalytica, "eindelijk klaar om het huis uit te gaan."
Toen verscheen de ober weer aan onze tafel. Hij had gezien dat onze glazen leeg waren maar onze dorst nog niet gelest.
"Nog twee Stella's dan maar?" vroeg hij. 

¹ Steeg, kier, kloof.

Op het gebied van eten kun je niet veeleisend genoeg zijn

Ons huis probeert een gastvrij huis te zijn. Het is niet zo dat ik een extra bord op tafel zet voor de onvoorziene gast, maar ik hou bij het berekenen van de hoeveelheid voedsel wel rekening met extra monden, ook omdat ons huis voor een deel een hotel is (Hotel Z).
Als er gasten of gastjes zijn vraag ik: "Blijf je eten?"
Sommigen zeggen ja. 
Sommigen vragen: "Wat eten jullie?" – een zeer goede vraag die ik vroeger nooit had durven stellen.
Ik vertel dan wat we gaan eten en het komt voor dat gastjes dan antwoorden: "Uhm, nee, dank u."
Omdat ze het niet lekker vinden, snap je? Of omdat ze het niet mogen eten van hun geloof.
En waarom zou je ook uit beleefdheid – uit gastheervriendelijkheid – eten wat je niet blieft? Nou, waarom? Op het gebied van eten kun je niet veeleisend genoeg zijn.

Onverwachte avondbui op de grote brug bij Atake (1857, Utagawa Hiroshige)

 

En al die tijd is er nog geen wekker afgegaan

Mijn eerste wekker

Ik heb nooit een wekker gehad.
Wekkers zijn helemaal niet nodig.
Ik ben nu op de helft van Peter Frankopans meesterwerk De Zijderoutes. Tweeduizend jaar zijn inmiddels verstreken. De ene na de andere Gouden Eeuw trekt voorbij, telkens ergens anders: in Perzië, in Sogdië, in het Mongoolse Rijk, op het Arabisch schiereiland, in Midden-Afrika, in Noord-Italië, in het Ottomaanse Rijk, in Spanje, in Portugal, in Nederland (de wereldgeschiedenis is een reizende gouden eeuw).
En al die tijd is er nog geen wekker afgegaan (wekkers bestonden nog niet). Millennia lang draaide de wereldeconomie prima zonder wekkers.
Een paar weken geleden kwamen er twee long vehicles onder begeleiding van politiewagens met zwaailichten onze eilanden op rijden, elk met een kolossale heimachine op de oplegger. Iedere ochtend op 07.30 uur begint het heien.
Grond trilt, huis beeft.
Mijn eerste wekker.

Ik stap nu de koelkast uit

Regen hoort nat te zijn

Op onze koelkast staan de volgende zinnen in koelkastletters:
"Slordige geur geniet van piekeren."
"Uil knoeit met geheim lied."
"Man houdt koppig de wacht."
"Stop direct met stinken."
"Regen hoort nat te zijn."
"Hij vertrouwt jou echt pas in de herfst."
"Ik stap nu de koelkast uit."
"Jongen bleek meisje."
"Rijstepap zocht mond."
"Idioot bromt rommel over persoon."
"Schaduw zei tegen licht: je bent knap in het donker."
"Legende verlangt naar pensioen."
"Stad los van morgen."

Ze lijken allemaal op elkaar

Hij keek opzij

Het waaide hard op de Verbindingsdam tussen Sporenburg en het Java-eiland.
Ik kwam nauwelijks vooruit.
Het scheelde niet veel of ik ging achteruit.
Toen kwam er een meeuw naast me vliegen, precies op ooghoogte.
Hij keek even opzij.
We praatten wat (ik spreek een beetje meeuws).
Een meter of twintig ploeterden we samen op.
Toen zwaaide hij af.
Later, op de terugweg, zag ik hem vliegen boven het IJ.
Maar dat kan ook een andere meeuw geweest zijn.
Ze lijken allemaal op elkaar (niet racistisch bedoeld).

Sommige bezoekers zitten als bevroren in de stoel

Bioscoopbezoekers stoppen met het eten van hun popcorn zodra de film stil valt.
Dat is mij opgevallen.
Sommige bezoekers zitten gewoon als bevroren in de stoel, hun hand halverwege popcorndoos en mond.
Zodra de film verdergaat, gaat ook de hand verder met het naar de mond brengen van de popcorn. 

Geen Dommelsch?

Warfteiner Pilfener

Ik ben graag in winkels. In winkels komen vraag en aanbod bij elkaar, maar er hoeft niet meer onderhandeld te worden over de prijs (die gevechten zijn in een eerder stadium geleverd).
Ik koop al zeventien jaar voedsel in dezelfde Albert Heijn. Ik heb daar tussen de honderdvijftig- en tweehonderdduizend euro uitgegeven.
Gisteravond was ik er weer en ik had vier blikjes bier van het merk Dommelsch op de lopende band van de kassa gezet. Ik was vergeten om een scheidingsbalkje te plaatsen tussen mijn boodschappen en die van de klant vóór mij.
"Die zijn van mij," zei ik tegen het kassameisje toen mijn blikjes aan de beurt waren.
"Dat dacht ik al," zei ze.
"Hoezo?" vroeg ik, "zie ik er soms uit als iemand die veel drinkt?"
"Nee, maar u koopt 's avonds altijd vier blikjes Dommelsch."
Ze is een lief meisje dat op een innige manier door alles geamuseerd is.
In supermarkten is het eigenlijk niet de bedoeling dat het personeel iets van de klant weet.
Vanavond was het lieve innige kassameisje er weer. In plaats van vier blikjes Dommelsch zette ik vier blikjes Warsteiner op de lopende band. Langzaam hobbelden ze achter de boodschappen van mijn voorganger aan in haar richting.
"Geen Dommelsch?" vroeg ze.

Hoe komt u erbij dat uw god de enige god is?

Mongolen

In het jaar 1227 overleed de Mongoolse leider Dzjengis Khan.
Zijn zoon Ögedai nam de leiding over. Hij maakte van het Mongoolse Rijk het grootste rijk uit de wereld-geschiedenis.
Ögedai overleed in 1241 en werd opgevolgd door zijn zoon Güyük.
Bij Güyüks inhuldiging tot grootkhan waren waardigheids-bekleders uit de hele wereld aanwezig.
Ook de paus had een afgezant gestuurd.
De afgezant had een brief van de paus bij zich, gericht aan de nieuwe grootkhan. In de brief vroeg de paus of de Mongolen het enige ware geloof wilden aannemen.
Bij zijn terugkeer in Rome overhandigde de afgezant het antwoord van grootkhan Güyük aan de paus:
"Hoe komt u erbij," schreef de grootkhan boos, "dat uw god de enige god is? Alle landen van de wereld, van de rijzende tot de ondergaande zon, zijn aan mij onderworpen, wat niet erg in het voordeel van uw god spreekt." 

* Uit: Peter Frankopan, De Zijderoutes (2015). Een prachtwerk in de traditie van grote historici zoals Jacob Burckhardt, Johan Huizinga en Edward Gibbon (al schreven die nog ietsje beter).

De spiezen zijn uit het assortiment gehaald

Parkieten in de dierenwinkel

Ik moest spiezen hebben om vlees aan te prikken.
Ik ging naar een winkel waarvan ik vermoedde dat ze spiezen hadden.
"Heeft u ook spiezen?" vroeg ik aan de winkelbediende.
"Om vlees aan te prikken, bedoelt u?"
"Inderdaad."
"Die hebben we niet. We hebben ze wel gehad, maar ze zijn uit het assortiment gehaald. Misschien kunt u ze krijgen bij de slager hier verderop. Of anders misschien bij de dierenwinkel."
"De dierenwinkel?"
"Recht tegenover de slager," grijnsde hij.

Meeuwen oefenden hun vliegkunsten

Het waaide hard. Schuin over het plein snelde een hele horde herfstblaadjes, alsof er verderop ik weet niet wat voor interessants te zien was.
Meeuwen oefenden hun vliegkunsten.

 

 
Illustratie: een meeuw schikt z'n veren

Er was haar een lichtje opgegaan

Lampion

M. (17) zei: "Het leven heeft geen zin."
"Goed opgemerkt," zei ik. "Je bent er vroeg bij. Ik ontdekte pas dat het leven zin had – dat wil zeggen:  geen andere zin dan het leven zelf – toen het al bijna te laat was. En vanaf dat moment begon ik er plezier in te krijgen."
M. keek me onthutst aan. Maar toen moest ze lachen. Er was haar een lichtje opgegaan, dat kon ik wel zien.

Waar ik heb leren drinken

De Albert Cuypmarkt in De Pijp

1.
Gisteren had ik het nog over pizza's en de moderne schilderkunst, en vandaag hoorde ik in de nieuwe ondergrondse iemand zeggen: "De aarde mag dan rond zijn, pizza's zijn plat." 

2.
In de ondergrondse hoorde ik ook het scheldwoord zakkenwasser.
Dit is een in onbruik geraakt scheldwoord uit de jaren zeventig en tachtig. Iedereen gebruikte het. Iedereen was een zakkenwasser. 
Hoe raakt zo'n scheldwoord in onbruik, vroeg ik me af. Waarom was het, bovengronds althans, opeens niet meer goed genoeg?  

3.
Wat een mooie halte is de nieuwe ondergrondse halte De Pijp!
In De Pijp woonde vroeger mijn vader. Hij woonde daar in ballingschap – zoals hij het zelf noemde – in de Gerard Doustraat vlakbij de Albert Cuypmarkt. Ik kwam vaak bij hem op bezoek. Dan gingen we drinken in Carels Café of café Jolly Roger. Die café's bestaan niet meer. Daar, in die niet meer bestaande café's, heb ik leren drinken.