Welkom, nieuw jaar

Op woensdag 8 mei 2013 begon op Eeuwige Bouillon de fotoserie Mooie onopzettelijke alledaagse vernieling of: esthetisch verantwoord vandalisme.
De eerste foto van de serie was een foto van een met gevoel voor perspectief platgetrapte muselet.
Een muselet is het ijzerdraad (met kapje) dat de kurk op een fles champagne vastklemt.
Na die eerste foto vond ik nooit meer iets geschikts voor de serie.
Mijn conclusie na tien jaar is dat de mens de dingen niet mooi vernielt.
Op de foto: een niet met gevoel voor perspectief platgetrapte muselet (gevonden in de straat waar de mysterieuze E. woont).

In den Wolken

"In den Wolken!"

1.
De huizenmarkt stort in. Dat is minder erg dan dat de huizen zelf instorten. Toch?

2.
Ik was in de Kalverstraat.
In het kapitalisme is alles erop gericht de consument verslaafd te maken en verslaafd te houden.
Wat is het verschil tussen tot slaaf gemaakten en verslaafd gemaakten?
Die laatsten zien hun "ketenen" komisch genoeg voor sieraden aan!

3.
"In den Wolken!"¹

4.
Naarmate ik ouder word kan ik er slechter tegen als mensen dingen uit hun handen laten vallen.

5.
We zijn in het wonderlijkste tijdperk van onze geschiedenis terecht gekomen. Een tijdperk namelijk dat alle voorafgaande geschiedenis het liefst ongedaan wil maken. Wij kunnen onze geschiedenis niet meer verdragen. Ik weet nog niet of dit een goed of een slecht teken is.

6.
Als ik droom, droom ik stroomopwaarts.

7.
De taal is de sloerie van de wereld.  

¹ Uit de film Triangle of Sadness

Jij daar, populier, wat doe je?

Geboortehuis van Federico García Lorca²

De dichter Federico García Lorca werd in 1898 geboren in het dorp Fuente Vaqueros niet ver van de stad Granada in het zuiden van Spanje.
Hij werd geboren in een mooi huis aan de Trinidad-straat nummer 5.¹
Maar moet je eens horen hoe mooi Federico kon schrijven!
Hier zijn drie grappige zinnen van hem (drie droevige hou je tegoed): 

1.
Ik wil huilen want ik heb er zin in.
2.
Hier ben ik, Lucía Martínez. Ik kom je aan je haren trekken.
3.
Mama, ik wil van zilver zijn. 

Door of langs Federico's geboorteplaats Fuente Vaqueros stroomt de rivier de Genil.
Ongeveer 150 kilometer westwaarts, tussen Sevilla en Cordoba, mondt de rivier de Genil uit in de rivier de Quadalquivir.
Over deze en andere rivieren heeft Federico veel en mooi geschreven. En ook over populieren heeft hij mooi geschreven:
Jij daar, populier, wat doe je?³

¹ Tegenwoordig heet die straat Federico García Lorcastraat, zodat de dichter tegenwoordig is geboren in een straat die zijn eigen naam draagt.
² Hier kun je het geboortehuis van binnen zien.
³ "Ik? Enkel trillen!"

Je bent toch geen vis?

Fanfare van de Excuses

1.
In een boek over de rivier de Nijl stonden twee woorden die ik niet kende, namelijk de woorden anadroom en katadroom.
Een anadrome vis is een vis die vanuit zee de rivier op zwemt om te paaien (zoals de zalm of de forel doet).
Een katadrome vis is een vis die vanuit zoet water met de rivier mee naar zee zwemt om te paaien.
Omdat ik altijd alles op mezelf betrek vroeg ik me af: ben ik anadroom of katadroom?
"Maar je bent toch geen vis?"
"Jawel, ik ben wel een vis."

2.
President Zelenski van Oekraïne draagt altijd een legergroen T-shirtje met korte mouwtjes. Pas als de oorlog is afgelopen zal hij weer een overhemdje met een stropdasje en alles aantrekken. Hij heeft gevoel voor publiciteit. Maar hij had op z'n minst een T-shirtje met lange mouwtjes kunnen uitkiezen.

3.
Schrijven is een puntige bezigheid.

4.
Dus stel dat alle mensen (bijna acht miljard mensen) samen één mens vormden met twee armen, twee benen, een hoofd en een romp en alles wat er verder bij een mens komt kijken – hoe groot zou die mens dan zijn wanneer hij ongeveer dezelfde proporties had als wij?
Wel, volgens mijn berekeningen zou die mens ongeveer vier kilometer hoog zijn, achthonderd meter breed en vierhonderd meter diep (dik).
In ongeveer vijftig passen zou deze mens van Amsterdam naar Rotterdam lopen.  

5.
Voorop stampt de wereldgeschiedenis, dan volgen de fanfarecorpsen van de excuses en in de staart van de stoet treuzelen de schadeloosstellingen. 

6.
"Zoals een klokkentimmerman betaamt heb ik de mensenklok onttakeld. Gelijkgezet de wijzer, 't getallenblad geschroefd, de tijden allemaal weer opgeteld, de schroef met beitel aangedraaid, de wijzerloop van 't lot langs ijzerhemel achter glas gezet. Zachtjes tikt hij, net als vroeger – de mensenklok, met riempjes om de arm gegord. Zijn tandjes, radertjes zingen hun lied met ijzeren tong. Alles loopt en draait weer gesmeerd."¹

7.
Zou het waar zijn dat er eerst nieuwe taal² bedacht moet worden alvorens wij – wij mensen – een nieuw leven kunnen beginnen in symbiose met de natuur? Dit meent de Australische filosoof Glenn Albrecht.

¹ Uit, en een beetje vrij naar: Zangezi / Vlak XIX: Men leidt een paard naar Zangezi. Hij bestijgt het ⁽³⁾ / door Velimir Chlebnikov / Uitgeverij Pegasus / Amsterdam 2013 / vertaling door Aai Prins
² Bijvoorbeeld "terrafurie" (woede over de klimaatcrisis) en "terratrauma" (pijn door de aanblik van vervuilde of vernielde natuur). Zie ook: Over taal en werkelijkheid.
⁽³⁾ "Innetoom, uittetoom,
     Slim izabel!
     Koetsjerie woetsjerie,
     Moetsjerie zwoetsjerie,
     Hortsjerie woetsjerie, zwatsjerie zietsjerie.
     Tsjikkende tsjakkende
     Gloren gemorst.
     Innetoom uittetoom,
     Slim izabel!"

Over identiteit en overleven

Neus van de handige Athabaskische sneeuwschoen

De etnoloog Marcel Mauss¹ leefde van 1872 tot 1950. Hij bestudeerde jager-verzamelaarculturen rondom de Stille Oceaan.
Hij vroeg zich af waarom die culturen sommige dingen wél en andere níet van elkaar overnamen en hier is zijn opmerkelijke antwoord: ze namen dingen over om te overleven en wezen dingen af om zich te definiëren – ook wanneer het afgewezene duidelijk grote voordelen bood.²
Identiteit versus overleven!
Overleven versus identiteit!
Marcel Mauss meende dat culturen in wezen "weigeringsstructuren" zijn – een fraaie en verhelderende term die de vraag oproept: is het mogelijk dat iets of iemand "teveel identiteit" bezit om te overleven? Overleven is tenslotte aanpassen, veranderen; het vraagt om een zekere lichtheid, lichtvoetigheid, lenigheid, wendbaarheid – misschien ook van de identiteit.³

¹ Ik vond hem op pagina 193 van het dikke boek Het begin van alles van David Wengrow en David Graeber (waarin zoals in bijna alle dikke boeken veel interessante weetjes staan maar niet erg opzienbarend wordt nagedacht).
² Bijvoorbeeld: de Athabasken in Alaska weigerden hardnekkig de kajaks van de Inuit over te nemen, hoewel die duidelijk geschikter waren voor de omgeving dan hun eigen vaartuigen. De Inuit weigerden op hun beurt hardnekkig om de handige sneeuwschoenen van de Athabasken over te nemen!
³ Ook in morele zin levert "weigeren" meer identiteit op dan "overnemen". Robert Musil schrijft: "Want in gebeurtenissen die hen in tegenspraak met hun omgeving brengen, ontplooien mensen al hun krachten, terwijl zij zich daar waar zij slechts hun plicht doen begrijpelijkerwijs niet anders gedragen dan bij het betalen van belasting; waaruit blijkt dat alle kwaad met meer of minder fantasie en hartstocht wordt volbracht, terwijl het goede zich daarentegen onderscheidt door een onmiskenbare gevoelsarmoede en zieligheid." (Uit: Robert Musil, De man zonder eigenschappen, deel III, tweede boek, hoofdstuk 18: Moeilijkheden van een moralist bij het schrijven van een brief, p.1065 / Meulenhoff 1989 / vertaling Ingeborg Lesener)

Moet je dat eens vergelijken met onze staten

Amerikaans-Mexicaanse grens

Op de Koloniale Conferentie van Berlijn in 1884 verdeelden de Europese landen Afrika onder elkaar.
Net als in Europa kwamen er in Afrika nu overal grenzen.
De filosoof Achille Mbembe zegt hierover¹:
"Het Afrikaanse continent is altijd zonder grenzen geweest. Het was een grote zee van ruimte waarin volkeren vrij konden rondtrekken. Alles was constant in beweging. Dit circuleren was zo krachtig en alomvattend dat hele staten een eeuw later zomaar ergens anders konden liggen."²
Mooi beeldend uitgedrukt, Achille!
Moet je dat eens vergelijken met onze staten die geen centimeter bewegingsruimte hebben. Onze staten hoeven maar een teen te verroeren of het regent al granaten en bommen.

¹  Hij zegt dit in het programma De kracht van Afrika van Tegenlicht dat op maandag 5 december werd uitgezonden op de tv.
² "Entire states would be here today and then a century later you could find them somewhere else."

De rivier de IJssel is nog jong

Jan Voerman / Gezicht op de IJssel

J.'s nieuwe landgoed ligt op een kilometer van de rivier de IJssel. Ik woonde ook dicht bij de IJssel, op de andere oever, in de stad Z.
De IJssel is de mooiste en geurigste rivier van het land en mogelijk van de wereld.
De IJssel is nog maar vijftienhonderd jaar oud. De oude stad Z. bestond al tweehonderd jaar toen de IJssel besloot om erlangs te gaan stromen.
Het is zelden vertoond in de geschiedenis van de natuur en van de wereld dat er eerst een stad werd gebouwd en dat er daarna een rivier langszij kwam uit zichzelf. Je kunt hieraan zien dat de IJssel een zoekende is en een goed hart heeft.
De IJssel heeft haar eigen schilder, Jan Voerman. Hij leefde van 1857 tot 1941.

In Uruguay zijn alle christelijke feestdagen afgeschaft

De rivier de Uruguay en de lucht erboven

Vanmiddag om vier uur speelt Uruguay tegen Ghana.
Als Uruguay wint gaat het door naar de volgende ronde, tenzij Zuid-Korea wint van Portugal.
Als je niet weet waar dit over gaat: het gaat over voetbal en niet over politiek.
Uruguay heet officieel: de republiek ten oosten van de Uruguay.
De Uruguay is een rivier. In de taal van de oorspronkelijke bevolking betekent Uruguay: rivier van de geschilderde vogels.
Wat een mooie naam.
Het is te betreuren dat een volk dat zulke mooie namen voor rivieren kon verzinnen werd uitgemoord door christelijke kolonisten.
Mogelijk zijn daarom alle christelijke feestdagen afgeschaft in de republiek ten oosten van de rivier van de geschilderde vogels.
Ik zou willen dat wij dat hier ook doen.