zondag 23 juni 2024

De wind steekt op, wij moeten proberen te leven

Uitzicht vanuit Malaparte's villa aan zee
1.
Aan het einde van de oorlog (aan het einde van zijn boek Kaputt), komt de schrijver Curzio Malaparte terug in de verwoeste stad Napels.
Via een brede, rechte, ellenlange straat loopt hij naar de haven.
"Voor mij lag nu de zee, de zoele, zachte Napolitaanse zee, de vrije, blauwe zee van Napels, helemaal gekruifd met golfjes die elkaar met lieflijk gedruis achtervolgden onder de streling van de wind (...) en ik huilde toen ik hem van verre zag."

2.
Ik ook de zee zien.

3.
En daarom ga ik vandaag beginnen aan mijn boek
Het syndroom van Clérambault (©), waarna ik me ten langen leste aan de kust van de Middellandse Zee zal vestigen in de buurt van Napels.
En elke dag zwemmen in die zee (van wie ik een zoon ben).

4.
Het boek zal de vorm hebben van een plan om een boek te schrijven, want het is mij volledig onmogelijk geworden –
es ist mir völlig die Fähigkeit abhanden gekommenom plannen uit te voeren.
Ja, het boek zal de vorm hebben van een plan.
Mijn hele leven is een plan om te leven.

5.
"Le vent se lève! Il faut tenter de vivre!"¹

6.
En ik zal bescheiden en realistisch zijn.


¹ "The wind is rising! We must try to live!" Paul Valéry

donderdag 13 juni 2024

Er kwamen gewapende mensen uit de aarde tevoorschijn

De schaduw van Carlos Alcaraz (en
een tennisbal) op Roland Garros

1.
Toen hij voor het eerst in zijn leven de woorden onmetelijk en ontzaglijk gebruikte, voelde hij zich vreemd genoeg meteen ook zelf enigszins onmetelijk en ontzaglijk. Zo ontdekte hij de magische inwaartse werking van de taal.

2.
Carlos Alcaraz kan vliegen.

3.
Hun onschuld is als een schild.
Hun schuld is als een zwaard.
(Hun onschuld is als een zwaard.
Hun schuld is als een schild).

4.
Ik verloor van hem omdat hij anders was.
Ik moest andere spieren gebruiken tegen hem.

5.
En de Amerikanen zijn de verschoppelingen van Amerika.

6.
Iemand zei: "Hij is als een middeleeuwer die in zijn middeleeuwse dorp tussen de middeleeuwse houten karren opeens een 21e-eeuwse Ferrari ziet staan."
Ik weet niet wie dit zei.
Ik weet ook niet over wie dit ging.
Noch weet ik over wat dit ging.

7.
"Zo kwamen in de tijd van de fabelen, na de overstromingen en de zondvloed, gewapende mensen uit de aarde tevoorschijn, die elkaar uitroeiden"
Charles de Montesquieu / De l'esprit des lois (Over de geest van de wetten) / Genève, 1748

dinsdag 11 juni 2024

De vorst kwam van de Noordpool

Het Ladogameer in de onmetelijke
bossen van Karelië

In de winter van het jaar 1939 begon Rusland een oorlog tegen Finland.
Deze oorlog wordt de Winteroorlog genoemd.
Bij gevechten in de Karelische bossen ontstond een ontzaglijke brand.

Duizend paarden van het Russische leger zaten klem tussen deze brand en het Finse leger
.
Veel paarden braken door de vlammen heen en stortten zich in een meer vlakbij (dit meer heet het Ladogameer en het is het grootste meer van Europa).
Dicht bij de oever van het meer groepten de paarden samen, "rillend van de kou en de angst, met hun hoofden uit het water gestoken", terwijl de brand woedde.
In de nacht werden ze overvallen door zeer strenge vorst die van de Noordpool kwam.
De zee, de meren en de rivieren bevroren van het ene op het andere moment.
Toen het licht werd zagen de Finnen dat het meer was veranderd in een immense witte marmeren plaat.
Honderden paarden zaten vastgevroren in het ijs. Alleen de hoofden staken, naar de oever gewend, boven het ijs uit.
"In de wijd open ogen van de bevroren paarden brandde nog de witte vlam van de angst."
Dit schrijft Curzio Malaparte in deel 1 (De paarden) van zijn boek Kaputt
, een groot werk van Dichting und Wahrheit.
(Wie komen wij tegen aan het einde van onze beschavingen?
De dieren.)

maandag 10 juni 2024

Over taal (over woorden)

Een mond (eruit komt een woord)
Een woord betekent iets anders wanneer het wordt gezegd dan wanneer het wordt geschreeuwd, gedacht, gefluisterd, vergeten, geschreven, gezongen, verzwegen.
Dit wist ik natuurlijk al, maar het viel me gisteren weer eens op toen één en hetzelfde woord zich binnen korte tijd op al die verschillende manieren aan mij voordeed.

donderdag 6 juni 2024

Over zonaanbidding

Koningin Nefertiti brengt 2500 jaar geleden
een offer aan de zonnegod Aton

Hier is mijn antwoord op P.'s vraag of zonaanbidding een monotheïsme is.
Wel, dat is het niet, want de zon is een ster (als de mens er niet meer is, is de zon er nog steeds) en de zon is niet de enige ster (er zijn miljarden sterren).
Van die miljarden sterren wordt er één aanbeden, namelijk de dichtsbijzijnde (die warmte geeft en licht), terwijl het bestaan van de andere, verderweg staande sterren niet wordt ontkend.

Zonaanbidding is dus een henasterisme.

Dit woord heb ik daarnet zelf bedacht (het is hier op deze plek ontstaan), maar het lijkt of het altijd al bestaan heeft (vind je niet?).
Het nieuwe woord is een samenstelling van de oude Griekse woorden
ἕν¹ en ἄστρον².
Wel zijn er opmerkelijke morfologische overeenkomsten tussen het henasterisme (
énsterrisme") en het monotheïsme.
Misschien is de ene en enige god van het monothe
ïsme een "herinnering" aan de zon.
Misschien is de ene en enige god wat er van de zon overblijft op je netvlies als je je ogen dicht doet.
Misschien is het een inbezitneming ("De zon is ons bezit").
Misschien ontstaat op elke planeet dichtbij een ster op den duur een
ene en enige god.

¹ Eén (spreek uit: hén)
² Ster (spreek uit: astron)

maandag 3 juni 2024

Over vlinders

"Vlinders houden ervan te sterven."










Curzio
Malaparte 


zaterdag 1 juni 2024

Wie komen wij tegen aan het einde van onze beschavingen?

Paard, oog
Toen ik nog nooit iets van Curzio Malaparte had gelezen vond ik hem al een goede schrijver.
Nu ik eindelijk iets van hem heb gelezen vind ik hem nog beter.
Zijn boek
Kaputt gaat over het einde van een beschaving (over wat er gebeurde in de Tweede Wereldoorlog).
Beschavingen kennen meerdere eindes.
Wat er nu in Gaza gebeurt is bijvoorbeeld ook het einde van een beschaving.
Beschavingen overleven hun eindes (die immer-bloedende wonden zijn) tot aan het punt waarop ze eraan te gronde gaan.
Deel I van het boek Kaputt heet De paarden.
De andere vijf delen heten:
De ratten
;
De honden;

De vogels;

De rendieren
;
De vliegen
.
Wie komen wij tegen aan het einde van onze beschavingen?
De dieren.

Over dieren en het einde van beschavingen later meer.